Je eigenwaarde herstellen na misbruik

Het is belangrijk voor onze emotionele gezondheid om een goed zelfbeeld en goede eigenwaarde te hebben, wat inhoudt dat we ons meestal goed voelen over wie we zijn en hoe we zijn. We weten dat we van waarde zijn. En we weten dat we nog steeds waardevol zijn, ook als we nare ervaringen hebben meegemaakt, of als we onvolmaakt zijn en fouten maken.

Mensen met een goed zelfbeeld en gezonde eigenwaarde herkennen hun sterke en goede eigenschappen en erkennen ook hun zwakke punten, of gebieden die verbetering kunnen gebruiken. Ze voelen zich over het algemeen zelfverzekerd, capabel en waardevol en weten dat ze niet perfect zijn en ook niet perfect hoeven zijn.

Helaas hebben veel mensen geen goed gevoel over zichzelf. Dit geldt vooral voor mensen die misbruik of relationele trauma’s hebben meegemaakt, zoals verraad, ontrouw, kindermisbruik of emotionele verwaarlozing (vaak al in de kindertijd).

Hoe beïnvloedt misbruik het gevoel van eigenwaarde?

Misbruikers met narcistische eigenschappen kunnen manipulatief zijn. Ze geven anderen de schuld en bekritiseren. Ze willen vaak in het middelpunt van de belangstelling staan en alles draait om hen. Ze verschuiven de schuld, waardoor je denkt dat jij iets verkeerd hebt gedaan.

Ze erkennen zelden hun eigen tekortkomingen en overtuigen je er in plaats daarvan van dat jij het probleem bent; je hebt ongelijk, bent niet goed genoeg of dom. Als gevolg hiervan ga je aan jezelf twijfelen en vertrouw je niet (meer) op je eigen oordeel of je eigen gevoelens.

Misbruikers worden snel boos en stellen soms irrationele of onrealistische eisen. Ze zijn niet bereid compromissen te sluiten en moeten altijd gelijk hebben. Zo leer je op eieren te lopen. Je concentreert je op het gelukkig of kalm houden van de persoon met narcistische eigenschappen door eigen behoeften en gevoelens te minimaliseren of te ontkennen. Je negeert je behoeften en gevoelens en denkt dat ze er niet toe doen of verkeerd zijn. Je stopt met jezelf te laten gelden en je word in plaats daarvan passief of passief-agressief.

Mensen met narcistische eigenschappen kunnen wreed, kritisch en hard zijn. Dit zorgt ervoor dat je je minderwaardig en gebrekkig  kunt voelen. En omdat je jezelf niet de moeite waard voelt, zorg je niet goed voor jezelf. Je concentreert je op het bewaren van de vrede en het gelukkig maken van anderen. Je wil niet egoïstisch genoemd worden, dus doe je niets voor jezelf en vraag je niet veel.

Na (narcistisch) misbruik heb je vaak het gevoel:

• Dat er iets fundamenteel mis met je is.
• Dat je nutteloos bent, alsof je niets goed kunt doen en geen waarde hebt.
• Dat je losgekoppeld bent van jezelf waardoor je ook weinig verbinding voelt met anderen.
• Je bent vaak bang om voor jezelf op te komen.
• Je kunt pleaserig en opdringerig worden.
• Je kunt twijfelen aan jezelf.
• Je hebt moeite jezelf te vertrouwen en beslissingen te nemen.
• Je bent vaak erg kritisch naar jezelf.

Hoe je je eigenwaarde kunt herstellen na misbruik

Het herstel van het gevoel van eigenwaarde is een proces. Het is iets waar je gedurende een  periode consequent aan kunt werken. Beetje bij beetje zul je je beter over jezelf gaan voelen en dat zal onder andere tot uiting komen in de manier waarop je jezelf behandelt, de mensen met wie je tijd doorbrengt, je dromen en je doelen voor de toekomst.

Bevind je je op dit moment nog in een situatie van misbruik?

Het is erg moeilijk om je eigenwaarde op te bouwen terwijl je nog steeds in een situatie bent met iemand die je misbruikt. Het is alsof je tegen de stroom in zwemt. Als je een ongezonde of gewelddadige relatie hebt met iemand (partner, broer of zus, ouder, enz.), waar je niet los van kunt komen, moedig ik je aan om hulp te zoeken!

Wat is helpend bij het opbouwen van eigenwaarde na het ervaren van narcistisch misbruik?

Zelfzorg

Zelfzorg is niet alleen essentieel voor je gezondheid, maar het laat ook zien dat je om jezelf geeft. Als je goed voor jezelf zorgt, tijd neemt om te ontspannen, regelmatig afspreekt met vrienden en gezond eet, zeg je tegen jezelf en straal je uit naar je omgeving: ‘Ik ben het waard om goed voor te zorgen. Ik verdien het om gezond en gelukkig te zijn.”

De meeste mensen die misbruik of relationeel trauma hebben meegemaakt, voelen zich niet waardig genoeg voor zelfzorg, maar laat dat je er niet van weerhouden om toch aan zelfzorg te doen of ermee te beginnen ook als je het niet gewend bent! Door consistente zelfzorg bouw je juist een gevoel van waardigheid op.

Begin met jezelf regelmatig af te vragen wat je nodig hebt. Doe je best om aan je behoeften te voldoen. Als je honger hebt, eet dan. Als je je moe voelt, rust dan uit. Als je je eenzaam voelt, maak dan contact met anderen. Concentreer je dagelijks op zelfzorg en de gevoelens van waardigheid zullen uiteindelijk volgen.

Maak contact met je authentieke zelf

Het is moeilijk om goed over jezelf te denken als je niet goed weet wie je bent. In gewelddadige, ongezonde of verstrikte relaties ligt de nadruk op het voldoen aan de behoeften van een ander, in plaats van op jezelf en wat je zelf nodig hebt. En als je zoveel tijd en energie aan iemand anders besteedt, kun je uit het oog verliezen wie je bent, wat belangrijk voor je is, wat je graag doet, enzovoort. Het is dus belangrijk dat je opnieuw contact moet maken met jezelf.

Ik moedig je aan om elke dag wat tijd te nemen om in contact te komen met jezelf. Dit kan bijvoorbeeld door een emotiedagboek bij te houden, te mediteren, iets nieuws te proberen om te zien of je het leuk vindt, of teruggaan naar iets waar je vroeger van genoot of waar je aan deelnam om te zien of het nog steeds goed voor je is.

Vertrouw jezelf

Het is belangrijk dat je weet dat je op jezelf kunt rekenen. Je kunt zelfvertrouwen opbouwen op dezelfde manier als je vertrouwen bij anderen opbouwt. Begin door je woord aan jezelf te houden. Als je tegen jezelf zegt dat je iets gaat doen, doe het dan.

Het is belangrijk dat de doelen of toezeggingen die je aan jezelf doet, haalbaar zijn. Begin met een belofte waarvan je absoluut zeker weet dat je die kunt waarmaken, omdat dit het zelfvertrouwen vergroot. Dit is niet het moment om grote doelen te stellen die buiten je bereik liggen. Houd het simpel en realistisch.

Luister naar je gevoelens

Gevoelens leveren waardevolle informatie op. Als je je bijvoorbeeld bang of ongemakkelijk voelt, word je gewaarschuwd voor gevaar, terwijl boosheid of een wrokgevoel je laat weten dat er misbruik van je wordt gemaakt of dat er over je grenzen wordt gegaan. Het is belangrijk om aandacht te besteden aan je gevoelens, zodat je ernaar kunt handelen en goed voor jezelf kunt zorgen.

Eén manier waarop veel mensen met misbruik omgaan, is door onze gevoelens te onderdrukken; we besteden er geen aandacht meer aan, of we merken onze gevoelens wel op, maar ondernemen geen actie om aan onze behoeften te voldoen en ons beter te voelen. Je zult dus waarschijnlijk goed en vaak moeten oefenen met het opmerken van je gevoelens. Het emotiedagboek Ik hou van mij kan hierbij helpend zijn.

Een goede manier om op je gevoelens af te stemmen, is door aandacht te schenken aan de lichamelijke sensaties die daarmee gepaard gaan. Hoe voelt je lichaam als je moe bent? Wat zijn de lichamelijke sensaties die je laten weten dat je honger hebt? Wat zijn de fysieke tekenen als je je angstig of bezorgd voelt of verdrietig of eenzaam?

Wees assertief

Voor jezelf opkomen is een andere manier om je eigenwaarde op te bouwen. Assertief zijn, zoals het stellen van grenzen, beschermt je tegen misbruik. En net als zelfzorg is assertiviteit noodzakelijk voor je gezondheid en welzijn. Het versterkt het feit dat je meningen en behoeften ertoe doen.

Assertief zijn kan voor veel slachtoffers van misbruik ongemakkelijk en zelfs beangstigend zijn. Oefen met assertief zijn bij ‘veilige mensen’. Dit zijn mensen die je respecteren, geïnteresseerd zijn in je mening en welzijn en die meningsverschillen kunnen tolereren. Begin met het uitspreken van kleine dingen die je zou willen en werk dan verder naar het stellen van belangrijkere grenzen. Oefen met nee zeggen tegen kleine verzoeken. Dit zal je helpen vertrouwen op te bouwen in je grensverleggende vaardigheden.

Wanneer je hulp nodig hebt bij het opbouwen van jouw eigenwaarde en zelfvertrouwen en hier zelf niet goed uit komt, zoek dan hulp van een gespecialiseerd therapeut die jou hier in een veilige omgeving en met speciale technieken bij kan helpen om weer een gezonde relatie met jezelf én daarmee ook met anderen op te bouwen.