Veel mensen zijn opgevoed met het motto: “eerst werken, dan spelen.” Het kan dan moeilijk zijn om te ontspannen en te genieten van dingen als er nog werk te doen is, of wanneer er nog steeds iets op je to-do lijst staat. Misschien voel je je meer comfortabel als je aan het werk bent dan tijdens het plezier maken. Spelen en rusten lijken gewoon een verspilling van tijd.
Misschien ben je altijd al een harde werker geweest. Ben je trots op je arbeidsethos en heeft het werken je in vele opzichten veel gebracht. Je hebt promotie gemaakt, je baas rekent op je en je verdient behoorlijk wat geld.
Als je een streber, perfectionist, workaholic of geparentificeerd kind bent, weet je precies hoe het voelt om gedwongen onophoudelijk te werken en voel je je ongemakkelijk tijdens het rusten en ontspannen. Werk en druk zijn kunnen gemakkelijk je identiteit en eigenwaarde bepalen.
Werk kan een manier zijn om jouw waarde te bewijzen
Joyce, opgegroeid als dochter van een alcoholist, rust of doet alleen iets leuks nadat al haar werk is gedaan. Het probleem is echter dat het werk nooit klaar is. Er is altijd meer werk dat ze kan doen. Ze doet haar werk totdat het perfect is. En ze doet graag meer dingen tegelijk, omdat dubbel of driedubbel productief zijn de enige manier lijkt waarop ze zich voldoende geschikt voelt.
Net als Joyce plannen veel mensen te veel en blijven we superdruk omdat we ons ongemakkelijk voelen wanneer we relaxen en rusttijd nemen. We willen niet worden gezien als lui, een mislukking, of ondankbaar. We willen niet alleen zijn met onze gedachten. Door voortdurend te werken en dingen te doen, proberen we kritiek af te wenden (van anderen en van onszelf) en ervoor te zorgen dat we nuttig zijn en inkomsten genereren.
Geparentificeerd als kind?
Overwerken is een manier om te bewijzen dat je de moeite waard bent, vooral voor geparentificeerde kinderen, die al veel te vroeg belast werden met volwassen taken en emoties.
Volwassen geparentificeerde kinderen geloven vaak ten onrechte dat werk het belangrijkste is om hun waarde te bewijzen en dat spelen optioneel is. Werk komt altijd eerst, want dat is hoe we bewijzen dat we waardig genoeg zijn voor liefde en acceptatie.
We zijn bang dat als we niet perfect en productief zijn, we dan niet nodig of gewild zijn, of niet leuk gevonden worden. We worstelen ermee om gewoon te “zijn”. We “doen” liever, omdat van dienst zijn, bijdragen en werken bewijzen dat wij ertoe doen.
Voelt het onveilig om ontspannen te zijn?
Rust, ontspanning en spelen kunnen zeer onnatuurlijk voelen als je als kind niet aangemoedigd bent of toestemming hebt gekregen om dit te doen. Niet iedereen groeit op in een omgeving waar ze zich veilig, zeker en geliefd voelen zoals ze zijn, zonder iets te hoeven doen. Sommige kinderen moeten zich voortdurend bewijzen en mensen ervan overtuigen dat zij het verdienen om geliefd te worden en te worden verzorgd. Ze moeten de hele tijd “aan” staan.
Ontspannen zijn kan onveilig voelen; het is niet op je hoede zijn en mogelijk missen we waarschuwingssignalen dat er iets ergs gaat gebeuren. Kinderen in disfunctionele gezinnen groeien op tot volwassenen die voortdurend het gevoel hebben alsof ze hun waarde moeten bewijzen door middel van prestaties, onderscheidingen, rangen, diploma’s en andere uiterlijke tekenen van succes. Ze weten niet hoe ze moeten ontspannen en gewoon zichzelf zijn.
Je kunt gemengde signalen hebben gekregen over werken en rusten. Misschien maakten je ouders zich vaak bezorgd over geld of over wat de buren dachten. Ze hebben misschien, met de beste bedoelingen, voorbeeld gestaan door overmatig te werken.
Het punt is, als niemand je heeft laten zien dat rust ook waardevol is, ga je functioneren volgens de “eerst werken, dan spelen” mentaliteit. Spelen en rusten zal gemakkelijk opzij worden geschoven om plaats te maken voor nog meer van wat voelt goed en je waarde geeft.
Waardigheid hoeft niet te worden verdiend
Het maken van tijd voor rust en spelen zal je productiviteit zelfs verhogen, maar dat is niet echt het punt. Als je al een doelgerichte streber bent, hoef je niet nog productiever te zijn.
Geparentificeerde mensen kunnen leren om zich tevreden te voelen met minder. Je kunt oefenen om kalm en rustig te zijn. Je kunt leren om je lichaam en geest te ontspannen en om te rusten. Je kunt je gedachten trainen en jezelf eraan herinneren dat je jezelf niet voortdurend hoeft te bewijzen. Misschien gaat het leven niet alleen maar over zoveel mogelijk werk doen als je kunt. Misschien houden mensen wel net zoveel van je en waarderen ze je evenveel als je rustiger aan doet, een pauze neemt, of iets gewoon voor de lol doet.
Als dit niet is hoe jij er van nature over denkt, gaat dit oefening vergen. Het is moeilijk om de signalen, die we als kinderen krijgen, te herprogrammeren. Begin met bewustwording. Let op de signalen die andere mensen je geven over werk en waarde.
Luister naar je lichaam en probeer op te merken als het je vraagt om kalmer aan te doen en geef het rust. Verandering is altijd een proces. Voor nu, begin met het idee dat liefde en acceptatie niet hoeft te worden verdiend. Probeer het idee dat jouw waarde als persoon niet is gebaseerd op wat je kunt bereiken, hoeveel je verdient, of hoeveel werk je vandaag kunt doen. Je bent al helemaal goed zoals je bent en ik hoop dat je deze gedachte toelaat en het een kans geeft om te groeien…
wil jij leren hoe je codependentie patronen kunt doorbreken?
Volg een therapeutisch traject bij Sarah Hofman in Enkhuizen of doorbreek je ongezonde relatiepatronen tijdens een therapieweek op Samos.
Werk je liever in je eigen omgeving en op je eigen tempo aan je proces, doe dan de online training “Doorbreek je codependentie patronen.”
