Wat is eenzaamheid?

Iedereen heeft zich weleens eenzaam gevoeld. Het is het pijnlijke gevoel afgezonderd te zijn, geen verbinding te ervaren, of anders te zijn, of er niet bij te horen. Natuurlijk is eenzaamheid niet hetzelfde als alleen zijn. Veel mensen genieten van alleen zijn en vinden het prettig. Ze voelen zich daardoor niet eenzaam. Het is ook niet ongewoon om je eenzaam te voelen wanneer je omringd bent door mensen. Eenzaamheid gaat over ‘niet kunnen verbinden’ terwijl je wel wilt verbinden, maar je niet in staat voelt om dit te overwinnen.

Wat is de oorzaak van je eenzaamheid?

We kunnen ons eenzaam voelen door veel verschillende redenen. Soms is het situatieafhankelijk – zoals wanneer je naar een nieuwe stad bent verhuisd, of aan een nieuwe baan bent begonnen en nog niet iedereen kent. Eenzaamheid kan het gevolg zijn van verlies – de dood van een geliefde of huisdier, een echtscheiding, of een ruzie met een vriend. Of je kunt je eenzaam voelen omdat je geen hechte vriendschappen of een liefdespartner hebt. Of misschien heb jij het gevoel dat je niets gemeen hebt met de mensen waar je mee omgaat. Je voelt je anders. Sommige mensen zijn eenzaam omdat ze sociaal geïsoleerd zijn, zoals een aan-huis-gebonden oudere persoon.

Waarom is eenzaamheid zo pijnlijk?

Eenzaamheid is een pijnlijke ervaring, omdat we ons allemaal willen verbinden met anderen. We willen gekend en geaccepteerd worden. Ergens onderdeel van zijn. Verbinding is een basisbehoefte van de mens. Het is noodzakelijk voor een goede lichamelijke en geestelijke gezondheid. Dit is de reden waarom eenzame opsluiting een van de ergste straffen is die gevangenen kan worden opgelegd.

Hoe interpreteren we onze eenzaamheid?

Eenzaamheid is ook pijnlijk omdat we de neiging hebben om het te interpreteren als een teken dat we niet functioneren. We denken dat we zelf schuldig zijn aan onze eenzaamheid. Je zou kunnen denken: “Ik ben 40 jaar en ben nog steeds single. Er moet iets mis met mij zijn”. Of, “ik heb geen goede vrienden waar ik volledig open en eerlijk bij kan zijn. Wat mankeert er toch met me?” En als het aan mij ligt, hoe kan ik mijn eenzaamheid dan overwinnen?

Schaam je je voor je eenzaamheid?

We zien het als bewijs dat we niet zo goed zijn, als alle anderen. We zijn niet cool. We hebben een gebrek aan sociale vaardigheden. We zijn niet leuk, slim of knap genoeg. We hebben niets interessants te vertellen en ga zo maar door. Dit op schaamte gebaseerde denken maakt het nog moeilijker voor ons om te verbinden met anderen. Want we zijn er zeker van dat we het niet waard zijn om mee te verbinden en we zijn ervan overtuigd dat niemand ons zal willen.

Hoe je eenzaamheid kunt overwinnen

Het oplossen van eenzaamheid is niet altijd zo eenvoudig als het maken van meer vrienden, of betrokken zijn bij een gemeenschap. Velen van ons voelen zich nog steeds eenzaam wanneer we in het bijzijn van vrienden of familie zijn. De oplossing voor eenzaamheid is niet alleen het bij mensen zijn. Het is vooral ook dieper verbinden met jezelf en daardoor met anderen.

Welke soort verbinding zoek je?

Het begrijpen van de reden van jouw eenzaamheid kan jou helpen om het type verbinding te bepalen dat in jouw behoeften zal voldoen. Als je bijvoorbeeld weet dat je eenzaam bent vanwege het niet hebben van een partner, zullen de stappen die je zult nemen om verbinding te maken anders zijn, dan als je eenzaam bent omdat je ervaart dat je geen gezin hebt. Of wanneer je diepere vriendschappen wilt.

Neem risico’s en stel je kwetsbaar op

Verbinding maken met anderen voelt vaak riskant en kwetsbaar. Hoewel we met anderen willen verbinden, nemen we niet de moeite om een verbinding te initiëren. Of we laten kansen en uitnodigingen van anderen liggen.

Het is normaal om te proberen onszelf te beschermen tegen nog meer pijn nadat we ons afgewezen, gekwetst of verlaten hebben gevoeld. We zullen alleen uit onze comfortzone moeten stappen en emotioneel kwetsbaar moeten zijn om onze banden met anderen te verdiepen. Het nemen van een risico kan een deelname zijn aan een nieuwe groep of club, een kennis uitnodigen om te lunchen, of iets persoonlijkers delen met een collega.

Sta open voor verbinding met anderen

Soms trekken we ons terug als we eenzaam zijn, of wanneer we ons schamen. Dus zelfs als we bij mensen zijn, zenden onze woorden (of het ontbreken daarvan) en onze lichaamstaal het signaal uit dat we niet geïnteresseerd zijn om te verbinden.

Naast het naar buiten gaan en ons in sociale situaties begeven, moeten we ons hart openen voor verbinding, als we eenzaamheid willen overwinnen. Vaak is het stellen van kleine, specifieke doelen (zoals het mailen van een vriend die je al maanden of jaren niet hebt gezien, om te proberen opnieuw verbinding te maken, of een geinteresseerde vraag stellen aan iemand uit je yogales) al een nuttige stap.

Werk aan je depressie of andere thema’s

Depressie (of andere geestelijke of lichamelijke gezondheidsproblemen) kan het ook moeilijk maken om verbinding te maken met anderen. Als je last hebt van een aanhoudende depressieve stemming (verdrietig, down), vermoeidheid of weinig energie, verlies van interesse in leuke activiteiten, suïcidale gedachten, slaapproblemen en/of concentratieproblemen, neem dan contact op met een deskundige therapeut. Het verlichten van symptomen van depressie en het verwerken van oude pijn zal het gemakkelijker maken om verbinding te maken met anderen.

Gebruik social media op een goede manier

Social media kunnen een goede manier zijn om met anderen te verbinden, maar vaak zijn interacties op social media oppervlakkig en biedt het niet de diepere verbinding die we zoeken. Scrollen door updates van vrienden en verre verwanten laat veel mensen zich juist meer eenzaam, afgescheiden en afwijkend voelen. Dus wees je bewust van hoe je je voelt tijdens het gebruik van social media en bedenk hoe je het zou kunnen gebruiken om vriendschappen en andere relaties te verdiepen.

Maak verbinding met jezelf

Omdat eenzaamheid niet alleen een probleem is van alleen zijn, kan eenzaamheid worden verlicht door het verdiepen van de verbinding met jezelf. Je kunt leren om te genieten van je eigen gezelschap. Een vriend voor jezelf zijn vervangt niet de behoefte aan menselijke verbinding en de vreugde die je krijgt van het hebben van vrienden.

Vriendelijk zijn voor jezelf, jezelf begrijpen en genieten van het alleen zijn, zijn belangrijke aspecten voor een goede geestelijke gezondheid en kan schaamte verminderen. Het leren kennen van jezelf en van jezelf houden kan je helpen om authentieker te worden en je daardoor gemakkelijker dieper te verbinden met anderen.

Eenzaamheid geeft een verlangen aan

Eenzaamheid is een indicatie dat je een groter gevoel van saamhorigheid wilt en dat je je meer of dieper wilt verbinden met anderen. Het geeft een verlangen aan, waar je naar kunt luisteren. Het is geen teken dat er iets mis met je is. Ondanks dat eenzaamheid pijnlijk en overheersend is, kunnen we het verminderen. Mits we uit onze comfortzone durven stappen en geleidelijk nauwere relaties opbouwen met mensen die we echt kunnen leren kennen en die ons accepteren, zoals we zijn.

Bron: Sharon Martin