Heb jij moeite met grenzen aangeven?

Grenzen aangeven

Mensen met codependentie en een beschadigde eigenwaarde hebben meestal moeite met het aangeven van grenzen. We kunnen ons snel verstikt voelen of in de wereld van de andere persoon ‘gezogen’ worden. We vinden het moeilijk ruimte in te nemen, ons te doen gelden en beslissingen te nemen. we zijn gemakkelijk te beïnvloeden en voegen ons vaak naar de andere persoon, in plaats van uiting te geven aan onze eigen mening en wensen.

De gevolgen van het niet aangeven van grenzen

Als we ons kwetsbaar voelen kunnen we onszelf terugtrekken en nauw contact met anderen proberen te voorkomen, zodat afstand de plaats inneemt van stevige grenzen. We voelen ons daardoor nog eenzamer, terwijl eenzaamheid vaak al zo’n bekende en pijnlijke emotie uit onze kindertijd was. Hiermee vergroten we onze problemen, terwijl gezonde grenzen juist heel goed zouden kunnen helpen om uit deze vicieuze cirkel te stappen.

Hoe kun je je grenzen versterken?

Dit is niet altijd eenvoudig, maar het begint bij het voelen van je grenzen. Wat gebeurt er fysiek, waaraan je merkt dat je grenzen overschreden worden? Gaat je ademhaling omhoog, voel je iets kriebelen in je onderbuik, zet je je schrap? Word daar bewust van. Doe eveentueel de gratis challenge “Luisteren naar je lichaam.” Misschien ben je geneigd deze fysieke sensaties te negeren of heb je jezelf afgeleerd goed te voelen, wat je lijf aangeeft. Dan is het best lastig in het begin. Kijk of je deze fysieke sensaties als signaal kunt laten fungeren, waarna je kunt reageren op een manier die je wilt, waarbij je rekening houdt met de volgende algemene punten:

• Blijf trouw aan je eigen waarden;
• Weet dat jouw behoeftes en gevoelens evenveel waard zijn als die van anderen;
• Weiger een voetveeg te zijn of te leven als een slachtoffer;
• Blijf standvastig, zelfs als je met afkeuring te maken krijgt;
• Probeer comfortabel te leren worden met het oncomfortabele gevoel en stap uit je comfortzone.

“Nee” zeggen

Een verzoek afwijzen of niet meegaan met anderen, terwijl dat van je verwacht wordt, kan moeilijk zijn. Maar jouw gevoelens en behoeften zijn net zo belangrijk als die van anderen. Als je overgehaald wordt om iets te doen, gebruik dan de volgende stappen:

1. Beoordeel het verzoek. Als het verzoek algemeen is, vraag dan eerst om meer details. Het geeft aan dat je het verzoek serieus overweegt, maar meer informatie nodig hebt voordat je je antwoord geeft.
2. Maak je standpunt kenbaar. Benoem je voorkeur, het gevoel of de perceptie van de omstandigheden. Wees tactvol, zelfverzekerd en assertief, niet verontschuldigend.
3. Als je het nog te moeilijk vindt om rechtstreeks nee te zeggen, probeer dan deze mildere alternatieven: “Ik wil liever niet; Ik denk niet dat het goed voor mij is; Ik heb geen tijd; Ik moet er over nadenken; Ik neem contact op als ik kan.”
4. Ook kun je altijd achteraf terugkomen op iets. Leg uit dat je te snel ja hebt gezegd en dat je daar nu op terug wilt komen.

Opkomen voor jezelf

Assertief zijn is beleefd, direct, duidelijk en niet aanvallend zijn. Het betekent opkomen voor je rechten, gevoelens, overtuigingen en behoeften, terwijl je ook die van de andere persoon respecteert. Assertiviteit is een respectvolle vorm van communicatie waarmee je een andere persoon voorziet van een heldere en ondubbelzinnige boodschap over waar jij staat. Effectieve verklaringen zijn kort en bondig:

1. Wanneer jij… Beschrijf de grens die overschreden is. Houd de beschrijving zo feitelijk en objectief mogelijk. Vermijd interpretatie van gedrag. Noem de feiten en leg je klacht op tafel. Bijvoorbeeld: “Wanneer jij een beslissing neemt zonder met mij te overleggen…”
2. Ik voel me… Laat de andere persoon zonder schuld, intimidatie of eisen weten hoe hun gedrag jou heeft beïnvloed. Bijvoorbeeld: “dan voel ik mij niet gerespecteerd, alsof mijn mening en wensen niet meetellen…”
3. Omdat… Een korte beschrijving van het effect dat iemands gedrag op je had. Beschrijf alleen waarneembare gevolgen, zonder generalisaties of beschuldigingen. Bijvoorbeeld: “Omdat ik nu al mijn eerdere afspraken moet aanpassen.”
4. Ik wil… Leg uit wat je wilt wijzigen. Doe een verzoek, vraag alleen om ander gedrag, maar niet een verandering in houding of waarden. “Ik wil dat je me met respect behandelt, of, ik wil dat je je houding richting mij verandert”, zijn te algemeen en onduidelijk. Je verklaring moet specifiek zijn en iets waarneembaars beschrijven. Bijvoorbeeld: “Ik wil dat je met mij afstemt voordat je plannen voor ons beiden maakt.”

Een assertieve reactie

Samengevat, je assertieve reactie zou er zo kunnen uitzien: “Wanneer jij een beslissing neemt zonder met mij te overleggen, voel ik me niet gerespecteerd, alsof mijn mening en wensen niet meetellen en omdat ik nu al mijn eerdere afspraken moet wijzigen. In de toekomst wil ik dat je met mij overlegt, voordat je plannen maakt voor ons beiden”.

Een niet effectieve reactie zou geweest zijn: “Toen je de beslissing nam zonder met mij te overleggen, deed je wat je altijd doet, doordraven en alleen maar geïnteresseerd zijn in wat jij wilt. Je moet me meer respecteren”. Deze boodschap is onduidelijk, bevat schuld en rakelt voorgaande misstappen op.

Neem de tijd om te leren gezonde grenzen te stellen en oefen verschillende scenario’s. Speel misschien een rollenspel met een vriend(in), met je therapeut of met jezelf voor de spiegel.

Kijk naar situaties waarin je wel (of niet) voor jezelf opkwam en formuleer een verklaring, die je had kunnen gebruiken. Oefen met standvastig zijn als je grenzen worden overtreden en wees mild als het nog niet meteen lukt op de manier die jij voor ogen had. Iets nieuws aanleren kost tijd en gaat met vallen en opstaan!