Veel mensen realiseren zich niet dat ze zich emotioneel in de steek gelaten voelen, of dat ze dat als kind vaak hebben ervaren. Ze voelen zich misschien eenzaam, maar kunnen de vinger er niet op leggen waardoor dat komt. Mensen hebben de neiging om verlating te zien als iets fysieks, zoals fysiek in de steek gelaten worden. Ze realiseren zich misschien niet dat verlies van emotionele nabijheid als gevolg van overlijden, echtscheiding en ziekte vaak wordt ervaren als een emotionele verlating.
Emotionele verlating heeft niet per se te maken met nabijheid. Het kan ook gebeuren wanneer de andere persoon vlak naast je ligt, wanneer je geen verbinding kunt maken en je emotionele behoeften niet worden vervuld.
Emotionele behoeften
Vaak zijn mensen zich niet bewust van hun emotionele behoeften en hebben ze gewoon het gevoel dat er iets ontbreekt. Maar mensen hebben veel emotionele behoeften in intieme relaties. Zoals de volgende behoeften:
- Naar je geluisterd worden
- Begrepen worden
- Gekoesterd worden
- Op prijs gesteld worden
- Gewaardeerd worden
- Geaccepteerd worden
- Genegenheid
- Liefde
- Gezelschap
Als er conflicten zijn of als er misbruik of ontrouw in de relatie speelt, of als een of beide partners onveilig gehecht zijn, blijven deze emotionele behoeften soms onvervuld.
Soms is ontrouw een symptoom van emotionele verlating in de relatie. Of als een partner verslaafd is, kan de ander zich verlaten voelen, omdat de verslaving op de eerste plaats komt en de aandacht van de verslaafde opslokt, waardoor hij of zij emotioneel niet aanwezig kan zijn.
Oorzaken van emotionele verlating
Zelfs in een gezonde relatie zijn er perioden, dagen en momenten van emotionele verlating, die opzettelijk of onbewust kunnen zijn. Ze kunnen worden veroorzaakt door:
- Onthouden van communicatie of genegenheid
- Externe stressfactoren, waaronder de eisen van het ouderschap
- Ziekte
- Conflicterende werkschema’s
- Gebrek aan wederzijdse interesses en tijd die samen wordt doorgebracht
- Druk zijn
- Gebrek aan gezonde communicatie
- Onopgeloste wrok
- Angst voor intimiteit
Wanneer stellen geen gemeenschappelijke interesses of werk-/slaapschema’s delen, kunnen één of beiden zich in de steek gelaten voelen. Je moet extra moeite doen om tijd te besteden aan het praten over je ervaringen en intieme gevoelens met elkaar, om de relatie fris en levend te houden.
Schadelijker zijn ongezonde communicatiepatronen die zich mogelijk hebben ontwikkeld, waarbij één of beide partners niet openlijk met elkaar delen, niet met respect luisteren en niet geïnteresseerd reageren op de ander. Als je je genegeerd voelt, of als je partner je communicatie niet begrijpt, of er niets om geeft, bestaat de kans dat je op den duur stopt met hem of haar te praten. Muren beginnen op te bouwen en je merkt dat je emotioneel gescheiden levens leeft. Een teken kan zijn dat je meer met je vrienden praat dan met je partner, of dat je niet meer geïnteresseerd bent in seks of op een andere manier tijd samen doorbrengen.
Wrok ontwikkelt zich gemakkelijk in relaties wanneer je gevoelens, vooral pijn of woede, niet worden uitgedrukt. Wanneer ze ondergronds gaan, trek je je misschien emotioneel terug of duw je je partner weg met kritiek of ondermijnende opmerkingen. Als je verwachtingen hebt die je niet communiceert, maar in plaats daarvan gelooft dat je partner ze zou moeten kunnen raden of aanvoelen, zijn dat ingrediënten voor teleurstelling en wrok.
Wanneer jij of je partner bang is voor intimiteit, kun je jezelf terugtrekken, muren optrekken of elkaar wegduwen. Meestal is deze angst niet bewust. In therapie kunnen stellen praten over hun ambivalentie, waardoor ze dichterbij kunnen komen. Soms treedt verlatingsgedrag op na een periode van intimiteit of seks. Een persoon kan zich fysiek terugtrekken of afstand creëren door niet te praten of zelfs door te veel te praten. Hoe dan ook, het kan ervoor zorgen dat de andere persoon zich alleen en verlaten voelt. Angst voor intimiteit komt meestal voort uit emotionele verlating in de kindertijd.
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd
Emotionele verwaarlozing in de kindertijd kan gebeuren als de primaire verzorger, meestal de moeder, niet in staat is emotioneel aanwezig te zijn voor haar baby. Het is vaak omdat ze haar jeugdervaring herhaalt, maar het kan ook te wijten zijn aan stress. Voor de emotionele ontwikkeling van een baby is het belangrijk dat de moeder zich afstemt op de gevoelens en behoeften van haar kind en deze reflecteert. Ze is misschien te druk, koud of niet in staat om zich in te leven in het succes of de verontrustende emoties van haar kind. Hij of zij voelt zich dan alleen, afgewezen of leeg.
Het omgekeerde is ook waar: waar een ouder een kind juist veel aandacht geeft, maar dit niet is afgestemd op wat het kind echt nodig heeft, wordt ook niet aan de behoeften van het kind voldaan, wat net zo goed een vorm van verlating is.
Verlating gebeurt ook later, wanneer ze worden bekritiseerd, gecontroleerd, oneerlijk behandeld of op een andere manier de boodschap krijgen dat onze ervaring, onbelangrijk of verkeerd is. Kinderen zijn kwetsbaar en er is niet veel voor nodig om een kind zich gekwetst en ‘verlaten’ te laten voelen. Verlating kan ook optreden wanneer een ouder zijn of haar kind in vertrouwen neemt voor eigen problemen, of op een andere manier verwacht dat een kind verantwoordelijkheden op zich neemt die niet bij hun leeftijd passen. Op die momenten moet het kind zijn of haar gevoelens en behoeften onderdrukken om aan de behoeften van de volwassene te voldoen.
Een paar incidenten van emotionele verlating zijn niet schadelijk voor de gezonde ontwikkeling van een kind, maar als ze ernstig zijn of veel voorkomen, weerspiegelen ze tekortkomingen bij de ouder, die het gevoel van eigenwaarde en veiligheid van het kind aantasten. Een kind ontwikkelt geïnternaliseerde of ‘giftige schaamte‘. Dit leidt vaak tot intimiteitsproblemen en codependentie of andere vormen van verslaving.
Het kan leiden tot een zich herhalende cyclus van verlating. Mensen gaan van de ene relatie naar de andere waain ze steeds opnieuw verlating ervaren. In therapie kunnen mensen hun trauma van verlating, schaamte en codependentie verwerken. Ze beginnen hun behoeften en gevoelens te identificeren en te respecteren, hun gedrag te veranderen, beter te communiceren en kunnen zo gezondere relaties met meer intimiteit creëren.
Bron: Darlene Lancer
wil jij leren hoe je codependentie patronen kunt doorbreken?
Volg een therapeutisch traject bij Sarah Hofman in Enkhuizen of doorbreek je ongezonde relatiepatronen tijdens een therapieweek op Samos.
Werk je liever in je eigen omgeving en op je eigen tempo aan je proces, doe dan de online training “Doorbreek je codependentie patronen.”
Zo herkenbaar! 😢
Zo herkenbaar