Als emoties niet worden erkend is dat pijnlijk. Soms is het onbedoeld, maar het is emotioneel misbruik wanneer het herhaaldelijk en opzettelijk wordt gedaan. Hebben anderen jouw gevoelens geminimaliseerd, beschaamd of ongeldig gemaakt? Als je gevoelens worden verminderd, genegeerd of afgewezen, is dat voor iedereen een pijnlijke ervaring, maar helemaal als je een hoogsensitief persoon (HSP) bent, of slachtoffer bent van misbruik, of ander trauma.
Het is voor mensen belangrijk om het gevoel te hebben erbij te horen en deel uit te maken van een groep – een familie of gemeenschap. En onderdeel van het bij een groep horen is, begrepen en geaccepteerd worden. Hoewel het normaal is om begrepen te willen worden, kunnen we als volwassenen niet meer afhankelijk zijn van anderen om ons te waarderen om wie we zijn, waar we in geloven en hoe we ons voelen. Als we dat doen verlaten we onszelf en stukjes van wie we zijn om erbij te horen en laten we anderen onze eigenwaarde bepalen.
Jouw gevoelens zijn van waarde
Jouw gevoelens doen ertoe! Emoties dienen een belangrijk doel en mogen niet worden genegeerd. Als je bijvoorbeeld boos, bang of verdrietig bent, is dat een belangrijk signaal dat er iets aan de hand is. Je wilt deze informatie niet missen, omdat het je kan helpen om voor jezelf te zorgen en beslissingen te nemen die goed voor je zijn.
Gevoelens zijn nooit goed of fout. Ze zijn een weerspiegeling van je gedachten, ervaringen en percepties, daarom kunnen twee mensen dezelfde ervaring hebben, maar zich hierbij anders voelen. Het is ook belangrijk op te merken dat validatie – zeggen dat iemands gevoelens begrijpelijk of waardevol zijn – niet hetzelfde is als het eens zijn met hun gevoelens. We kunnen ons zeker anders voelen, maar kunnen de moeite doen om te proberen de gevoelens van de ander te begrijpen en mee te leven.
Hoe anderen je gevoelens bagatelliseren of ontkennen
Soms wordt emotionele invalidatie per ongeluk gedaan door iemand die het goed bedoelt, maar een lage emotionele intelligentie heeft, of het zelf niet goed geleerd heeft, of om een andere reden geen aandacht schenkt aan je gevoelens. Een veelvoorkomende vorm van ontkenning van gevoelens is wanneer iemand je probeert op te vrolijken als je verdrietig bent, omdat ze zich ongemakkelijk voelen bij je gevoelens. Dit kan invaliderend zijn omdat je gevoelens worden weggewuifd. Iemand wil je gevoelens veranderen in plaats van ze te accepteren of te begrijpen.
Andere keren is emotionele invalidatie een vorm van manipulatie en een poging om jou je gevoelens en ervaringen in twijfel te laten trekken. Dit patroon van invalidatie is een vorm van emotioneel misbruik of gaslighting. Het is een ontkenning van jou of je ervaring. Het impliceert dat je het bij het verkeerde eind hebt, overdreven reageert of liegt. Misbruikers doen dit om dingen om te draaien en het slachtoffer de schuld te geven en zo hun beledigende woorden of acties te ontkennen of te minimaliseren.
De meest voorkomende vormen van invalidatie zijn onder meer de schuld geven, veroordelen, ontkennen en je gevoelens of ervaringen minimaliseren. Invalideren is niet alleen het oneens zijn, het zegt: Ik geef niets om je gevoelens. Je gevoelens doen er niet toe. Je gevoelens zijn verkeerd.
Voorbeelden van emotionele invaliditeit:
- Ik weet zeker dat het niet zo erg was.
- Je bent overgevoelig.
- Je nam het te persoonlijk op.
- Je komt er wel overheen.
- Laat het gewoon gaan.
- Je bent een sterk persoon.
- Het had erger kunnen zijn.
- God geeft je niet meer dan je aankan.
- Alles gebeurt met een reden.
- Ik weet precies hoe je je voelt.
- Je moet niet boos zijn.
- Wees niet verdrietig.
- Je maakt overal een punt van.
- Dat is niet gebeurd.
- Stop met dingen verzinnen.
- Je overdrijft.
- Je hebt het waarschijnlijk verkeerd begrepen.
Invalideren kan ook non-verbaal zijn: met je ogen rollen, negeren, met je telefoon spelen, of een andere afleiding, de kamer verlaten.
Omgaan met emotionele invalidatie
Wanneer je gevoelens worden geminimaliseerd of ontkend, is het normaal dat je jezelf wilt verdedigen of terug wilt slaan en de dader emotioneel wilt verwonden. Dit is begrijpelijk, maar zelden nuttig. In feite probeert de dader je vaak uit te lokken en je in een niet-productieve ruzie te trekken die je verder afleidt van de echte problemen. Stel jezelf een paar vragen om je doelen en opties te verduidelijken, voordat je beslist hoe je op invalidatie gaat reageren:
- Heb je een hechte band met deze persoon?
- Doet hun mening ertoe?
- Is deze persoon in het verleden geïnteresseerd geweest in het begrijpen van jouw gevoelens?
- Is het een goede besteding van je tijd en energie om hen te helpen jouw gevoelens te begrijpen?
- Heeft deze persoon de gewoonte om jouw gevoelens ongeldig te maken?
- Hoe heeft deze persoon in het verleden gereageerd toen je hen erop wees?
Soms is het niet de moeite waard om te proberen een vreemde of een kennis je gevoelens te laten begrijpen.
Over het algemeen geldt dat hoe hechter de relatie is die je met iemand hebt, hoe belangrijker het voor hen is om jouw gevoelens te begrijpen. Je moet echter realistisch zijn over de capaciteiten van andere mensen om dit te doen.
Als deze persoon herhaaldelijk je gevoelens ongeldig maakt en niet geïnteresseerd of gemotiveerd is om te veranderen, kun je beter stappen ondernemen om afstand te nemen en voor je eigen gevoelens te zorgen. Misschien wil je rustig en zonder verwijt zeggen dat je je niet begrepen voelt. Dit erkent dat je gekwetst bent en geeft de ander de kans om het goed te maken.
De sleutel is om niet in een debat verwikkeld te raken over wie gelijk heeft of niet, maar om een grens te stellen die aangeeft hoe je behandeld wilt worden en om de situatie te verlaten als je behoeften niet worden gerespecteerd. Als je een vriend of familielid hebt die af en toe je gevoelens ontkracht en open en ontvankelijk is om te leren hoe je meer empathisch kunt zijn, kun je oefenen om je gevoelens te communiceren met behulp van ik-uitspraken.
Hoe je je eigen gevoelens kunt valideren
Het is belangrijk om relaties aan te gaan met mensen die van je houden en je respecteren, die om jouw gevoelens geven en die willen begrijpen wie je bent en hoe je je voelt. Het is ook belangrijk dat je om je eigen gevoelens geeft, ze begrijpt en valideert. Zoals je weet, kunnen we emotionele problemen tegenkomen als we te veel afhankelijk zijn van externe validatie.
Je kunt vasthouden aan je eigen waarheid en ook openstaan voor andermans perspectieven, zolang er wederzijds respect is. Je kunt leren onderscheid te maken tussen mensen die je gevoelens niet valideren en geen respect hebben voor jou, en mensen die wel nieuwsgierig en geïnteresseerd zijn, maar andere ervaringen en gevoelens hebben dan de jouwe.
Je kunt ervoor kiezen om geen tijd door te brengen met mensen die je ervaringen en gevoelens blijven ontkennen. Je kunt ervoor kiezen om jezelf te omringen met mensen die je genezing en groei ondersteunen, die je een beter gevoel over jezelf geven – in plaats van een slechter gevoel over jezelf. Je kunt je eigen gevoelens valideren door jezelf eraan te herinneren dat alle gevoelens acceptabel zijn en een doel hebben; dat je gevoelens belangrijk zijn en nooit verkeerd.
Veel mensen komen vast te zitten omdat ze denken dat ze de ander nodig hebben om hun gevoelens te valideren. Om een bevredigende relatie met iemand te hebben, moet je elkaar kunnen begrijpen. Je hebt echter geen andere mensen nodig om je te vertellen dat je gevoelens acceptabel zijn. Het belangrijkste is dat jij weet dat je gevoelens van waarde zijn, ongeacht wat anderen denken. Jij bent de enige die je gevoelens kan erkennen en ze acceptabel en legitiem achten. Externe validatie betekent niets, totdat je je eigen gevoelens kunt valideren.
wil jij leren hoe je codependentie patronen kunt doorbreken?
Volg een therapeutisch traject bij Sarah Hofman in Enkhuizen of doorbreek je ongezonde relatiepatronen tijdens een therapieweek op Samos.
Werk je liever in je eigen omgeving en op je eigen tempo aan je proces, doe dan de online training “Doorbreek je codependentie patronen.”
Waarom is ‘ik weet precies hoe je je voelt’ niet goed?
Da’s de enige uit het rijtje die ik niet snap. Je geeft de persoon toch erkenning – en zeker als je een vergelijkbare ervaring hebt gehad lijkt het me een normale, zelfs helpende reactie
Omdat niemand precies weet hoe een ander zich voelt. Een vergelijkbare situatie kan heel verschillend beleefd worden. Eigenlijk vul je in dat die ander het wel net zo zal beleven als jij, wat misschien zo is, maar misschien ook niet.
ik heb zo een situatie aan de hand gehad met mijn zus. Ik merkte toen een bepaalde boosheid bij mijzelf die ik niet goed kon plaatsen. maar nu wel. het ging toen gelijk weer over mijn zus en dat maakte mij zo boos!!
Mijn zus en ik zijn opgegroeid met het ‘je bent geen slachtoffer’ gevoel. Dit komt omdat onze ouders ook met dit begrip op zijn gegroeid. Toch geeft mij dit soms het gevoel dat mijn gevoelens er niet toe doen.
Ik heb een hekel aan ‘niet huilen/stop maar met huilen’ uitspraak. Ik hoor het al mijn hele leven en zie het op tv en series ed. Vreselijk, ik als HSPer die veel huilt, heerlijk laat de emoties er maar zijn en altijd een gevoel van opluchting na het tranen drogen. Ben in mijn proces nu verlatingsangst en codependentie aan het aangaan en mag dat deels doen in de ‘eerste’ gezonde relatie, waarbij wij beide ons proces kunnen aangaan met emotionele aanwezigheid en transparante communicatie. (Jeej voor mij en jeej voor ons!)
Heb je voorbeelden van emotionele validiteit. Ik kies vaak voor ‘alles mag er zijn’, ‘laat je emoties er zijn, alleen doorvoelen is een oplossing, niet wegstoppen of vluchten’, ‘wat wilt je emotie je vertellen en wat kan je ervan leren’. Ik denk wel dat deze uitspraken in zo’n emotionele situatie voor het gros echt te heftig zijn maar ben benieuwd naar jou suggesties!
Dat zijn hele goede voorbeelden van validatie, die je noemt. Gewoon benoemen wat je ziet is ook heel fijn, bijv. “ik zie dat het je raakt” of zonder woorden, maar met aandacht bij het verdriet van iemand zijn is vaak ook voldoende. Soms heeft iemand wat meer aanmoediging nodig en dan is het goed om “huil maar, het is ok” of “het is ook verdrietig/angstig/veel allemaal” of iets dergelijks te zeggen.
Mooi!