In de blog “verlatingsangst en bindingsangst” had ik het al over de onveilige hechtingsstijlen (angstig gepreoccupeerd  en angstig vermijdend gehecht) en hoe deze hechtingsstijlen de blauwdruk vormen voor onze volwassen liefdesrelaties.

Veilige hechtingsstijl

Veilig gehechte mensen hebben de neiging om gelukkige, meer duurzame relaties te hebben, gebaseerd op vertrouwen. Ze voelen zich comfortabel om hun gevoelens en behoeften te uiten. Ze kunnen ook beantwoorden aan en tegemoetkomen in de behoeften van hun partners.

Angstig vermijdend gehecht

Mensen met een angstig vermijdende hechtingsstijl willen meer vrijheid. Te veel intimiteit voelt kwetsbaar en verstikkend voor iemand met een vermijdende hechting. Ze hebben de neiging te verbinden en vervolgens weer terug te trekken, wanneer de relatie te intens voelt. Ze voelen zich oncomfortabel bij overweldigende gevoelens. Ze hebben veel tijd voor zichzelf nodig en voelen zich snel benauwd als iemand te veel commitment vraagt of ze zijn bang zichzelf te verliezen als ze zich te veel aan iemand hechten.

Angstig gepreoccupeerd gehecht

Als je een angstig gepreoccupeerde hechtingsstijl hebt, heb je de neiging om je onzeker te voelen in een relatie. Je hebt veel geruststellingen nodig. Dit kan overdreven behoeftig voelen voor mensen met een veilige of vermijdende hechtingsstijl. Je hunkert naar intieme connecties. Je vindt misschien manieren om je partner te testen of te manipuleren om uit te vinden of zij/hij echt van je houdt. Er lijkt nooit voldoende aan je behoefte aan verbinding en intimiteit te worden voldaan en je blijft je afvragen of je partner echt met jou samen wil zijn.

Hoe ontstaat onveilige hechting

Een angstige gepreoccupeerde hechting ontstaat wanneer je ouders (of vroegere verzorgers) inconsistent waren in het voldoen aan jouw behoeften. Zij besteedden niet altijd aandacht aan je fysieke of emotionele behoeften. Wanneer ze wel reageerden waren ze misschien afgeleid of bezig. Je hebt je verzorger als inconsistent of onbetrouwbaar ervaren. Je verlangde naar aandacht en begeleiding, maar hebt dat niet gehad. Je bent misschien een onzeker kind geweest dat zich vastklampte. Je hebt nog steeds veel intimiteit nodig als een manier om je angsten te onderdrukken. Je twijfelt aan je eigenwaarde en vermoedt dat er iets mis met je is. Als gevolg hiervan maak je je zorgen dat je afgewezen zult worden.

Iemand met een angstig gepreoccupeerde hechting kan denken of voelen:

• Ik wil graag dicht bij je zijn, maar ik ben er niet zeker van dat jij emotioneel dicht bij mij wilt zijn.
• Ik wil voortdurend om je heen zijn, of continue contact me je hebben, om mezelf gerust te stellen van jouw liefde en verbinding.
• Ik voel me ongerust over of onze relatie zal blijven bestaan.
• Ik ben bang dat je weggaat.
• Ik vraag me af of je net zoveel van me houdt als ik van jou.
• Ik wil dat je mij verzekerd van jouw liefde.
• Ik vraag me af of er iets mis met mij is dat ervoor zorgt dat jij mij verlaat.

Een angstig vermijdende hechting ontstaat wanneer ouders/verzorgers emotioneel te belastend zijn geweest ten koste van jou. Of juist zo (emotioneel) afwezig en onbetrouwbaar, dat je niet meer op emotionele steun van je ouders/verzorgers of iemand anders rekent. Je hebt geleerd dat je je beter niet te veel aan iemand kan hechten omdat het alleen maar teleurstelling oplevert. Als je niets verwacht kan je ook geen pijn of teleurstelling voelen, is je motto. Toch zou je wel graag een relatie willen, maar je bent bang dat dit alleen maar pijn of teleurstelling zal opleveren.

Iemand met een angstig vermijdende hechting kan denken of voelen:

• Ik wil graag een relatie maar ik wil mezelf niet verliezen in de relatie
• Ik wil de vrijheid hebben om ieder moment te kunnen vertrekken
• Ik ben bang opgeslokt te worden door de relatie
• Ik houd graag alle opties open
• Ik kom niet graag te dichtbij of laat anderen niet graag te dichtbij komen, want dat benauwt me
• Emoties of drama van een ander belasten mij te veel en dat wil ik niet

De symptomen van beide hechtingsstijlen kunnen ook door elkaar heen lopen. Je kunt in de ene relatie meer vermijdend zijn en in een volgende relatie meer angstig. Afhankelijk van de hechtingsstijl van je partner en zijn/haar gedrag in relaties, reageer jij met een andere strategie. De overeenkomst van beide stijlen is dat ze beide onveilige hechtingstijlen zijn.

Welke hechtingsstijlen hebben vaak een relatie met elkaar?

Op het eerste gezicht lijkt het erop dat twee angstig gehechte personen, of twee mensen met een vermijdende hechtingsstijl, een goede match zouden zijn. Maar wanneer we beter kijken naar de onbewuste motivatie die ons gedrag bepaalt, zien we dat deze combinatie problematisch is en dat we veel meer kans hebben te worden aangetrokken tot iemand met een tegenovergestelde hechtingsstijl.

Twee mensen met een vermijdende hechting zullen waarschijnlijk geen langdurige relatie vormen. Hoewel mensen met een vermijdende hechting wel verbinding en relaties willen, zullen zij zich ook snel terugtrekken, weggaan, of relaties verbreken bij het geringste gevoel van kritiek of conflict. Twee ontwijkende personen die verbonden zijn creëren mogelijk een oppervlakkige band waar lichamelijk en/of emotioneel veel ruimte tussen zit.

Als twee angstig gepreoccupeerd gehechte mensen zouden daten, zouden ze beiden genieten van de intimiteit waar ze naar hunkeren, maar kunnen in de problemen komen als gevolg van hun gevoeligheid voor afwijzing en pijn wat ze voortdurend op elkaar projecteren en dit kan relatieproblemen en stress veroorzaken.

De vaak voorkomende probleemrelatie

De vaker voorkomende probleemrelatie is die tussen iemand met een angstig vermijdende hechting en iemand met een angstig gepreoccupeerde hechting. Deze relaties zijn vol van onrust en chaos. Er wordt nooit voldaan aan de emotionele behoeften van de angstig gepreoccupeerde persoon. Hij/zij zal altijd meer intimiteit willen dan een angstig vermijdend gehecht persoon kan geven. De angstig vermijdende is constant overweldigd door diegene die angstig gepreoccupeerd is. Met als gevolg dat hij/zij terug blijft trekken, wat de angst voor afwijzing en aandacht zoekend gedrag activeert bij de angstige persoon.

Het heeft op bewust niveau geen zin voor een angstig gepreoccupeerd gehecht persoon en een angstig vermijdend persoon om te verbinden, maar onbewust houdt dit patroon die sterk ingebakken interne overtuigingen over onszelf intact.

Met andere woorden, wij creëren opnieuw een relatiedynamiek die vergelijkbaar is met die we hadden met onze ouders, omdat deze vertrouwd is, de relatie onze overtuigingen over onszelf versterkt en we proberen aan onze behoeften te voldoen op de beste manier zoals wij weten hoe dit te doen vanuit onze jeugd. De angstig gepreoccupeerde persoon voelt zich onwaardig (of gebrekkig of niet geliefd) en de afstand van de angstig vermijdende partner dient als bewijs van zijn/haar onwaardigheid. En bij de vermijdende persoon bevestigt het zijn/haar overtuiging dat relaties overweldigend en teleurstellend zijn en dat hij/zij beter af is alleen.

Wat kun je doen als je een onveilige hechtingsstijl hebt en gezonde en bevredigende relaties wilt?

• Wees je bewust van je hechtingsstijl en de drijfveren van je onveilig gehechte innerlijke kind.
• Heb hier geen oordeel over maar heb compassie voor jezelf en de manier waarop je gehecht bent in je kindertijd.
• Als je single bent, zoek een partner met een veilige hechting. Helaas vinden mensen met een onveilige hechtingsstijl een veilig gehechte persoon snel saai en niet aantrekkelijk genoeg omdat deze persoon niet je stress systeem activeert en de daarbij vrijkomende adrenaline, wat verward wordt met het voelen van passie en liefde. Zodra je je daarvan bewust bent, kun je wellicht veilige gehechte mensen en de rust die deze relaties met zich mee brengen leren waarderen. In een relatie met een veilig gehechte persoon kun je veel meer jezelf zijn en hoef je niet constant te vechten voor je plek of wordt je niet steeds overweldigd door heftige emoties en claims van behoeftes van de ander.
• Leer manieren om je innerlijke kind te kalmeren of te helpen. Als de angst en onrust van je innerlijke kind te groot is, werk samen met een therapeut aan de trauma’s die de angst, onrust en onzekerheid veroorzaakt hebben.
• Neem de tijd om jezelf te leren kennen. Je reacties op gedrag, je drijfveren, je emoties, je gedachtes. Wat hebben deze met je kindertijd te maken?
• Oefen met het direct communiceren van je gevoelens en behoeften. Dit is heel spannend als je dit niet goed hebt geleerd of als je gewend bent dat er niet goed met jouw emoties en behoeftes werd omgegaan.
• Leer comfortabel te worden met het oncomfortabele en de controle over de uitkomst los te laten.
• Stel realistische verwachtingen in relaties (bijvoorbeeld: erken dat je partner niet altijd aan al je behoeften kan voldoen).
• Wees je bewust van de impulsieve reacties van je innerlijke kind en het snel conclusies trekken over het gedrag van je partner.
• Wees geduldig met jezelf en je partner. Verandering is hard werken en het vraagt veel oefening.

Wil je meer leren over je hechtingsstijl, hoe dit bij jou is ontstaan en hoe je kunt leren veilig te hechten? De online training “Doorbreek je codependentie patronen” kan je hierbij goed op weg helpen met vele oefeningen. opdrachten en visualisaties die er op gericht zijn jouw innerlijke kind alsnog te helpen veilig te hechten.