Codependentie

Codependentie is een reactie op hechtingstrauma. Het is een verzameling van patronen (overlevingsstrategieen) waarbij je controle probeert te houden over gevoelens en relaties.

Codependentie wordt vaak ervaren als een toestand (trance), waarin je automatisch je eigen gevoelens en behoeftes aan de kant zet, ten behoeve van de gevoelens en behoeftes van een ander of ten behoeve van de relatie. Je maakt jezelf al dan niet bewust afhankelijk van het gedrag of reactie van de ander of van de relatie. Het gevolg is dat je jezelf kunt verliezen in je relatie(s).

Jezelf verliezen

 Je “verdwijnt” als het ware een beetje (of helemaal) om de ander meer ruimte te geven. Of je past je aan. Je gedraagt je automatisch naar de verwachtingen of wensen van de ander. Dit gebeurt zo snel en vanzelfsprekend, dat je het vaak op het moment zelf niet door hebt. Achteraf kun je je er rot, leeggezogen of boos door voelen. Ook al snap je op dat moment zelf niet altijd waar dat door komt. Misschien redeneer je het weg, of negeer je wat je van binnen voelt. Zeker als je codependentie een onbewust patroon voor je is en je al heel lang gewend bent om op die manier met je eigen gevoelens en behoeftes om te gaan.

 Zijn je codependentie patronen al een lange periode aanwezig, kun je het gevoel hebben jezelf compleet kwijt te raken. Misschien heb je zelfs nooit goed geweten wie je nu zelf bent en wat je voelt. Zorgen voor, of rekening houden met de emoties van anderen is gemakkelijker voor je. Dat ben je gewend. 

Emotionele belasting of parentificatie

Als je last hebt van codependent gedrag waren waarschijnlijk in de kindertijd de emoties en behoeftes van (een van) je ouders zo aanwezig, dat dit ten koste van de ruimte voor jouw gevoelens en behoeftes als kwetsbaar kind is gegaan. Je bent als kind afhankelijk van je ouders. De emoties of behoeftes van de belangrijkste volwassene(n) in je leven zijn belangrijk en kunnen overweldigend zijn, als je klein bent. Als jij je al te volwassen moet gedragen voor jouw leeftijd en je jezelf verantwoordelijk hebt gevoeld voor emoties of taken die van je ouders waren (parentificatie), is de kans groot dat je  hebt aangeleerd je eigen gevoelens en behoeftes aan de kant zetten. Dit ging vroeger wellicht vanzelf en gemakkelijk, zeker als je hierom gewaardeerd werd. Je leert als kind goed te zorgen voor anderen, maar je leert niet om met je eigen emoties om te gaan.

Emotionele verwaarlozing

Ook kan het zijn dat je niet hebt geleerd met je emoties om te gaan, omdat er sprake was van emotionele verwaarlozing. Je ouders wisten niet met jouw emoties en die van henzelf om te gaan. Misschien hadden ze dat zelf niet geleerd van hun ouders, of waren ze te druk bezig met het overleven van eigen emotionele situaties. Hierdoor heb je niet geleerd woorden te geven aan wat je voelt. In plaats daarvan heb je juist afwijzing ervaren op het uiten van emoties of behoeftes.

Hechtingsrelaties

Later gaan we (liefdes)relaties aan met mensen die opnieuw belangrijk voor ons worden en waar we ons aan gaan hechten. Deze relaties lijken vaak opvallend veel op de relaties die we met onze ouders hadden. We hechten ons opnieuw en de manier waarop we ons in de eerste jaren van ons leven hebben gehecht aan onze ouders wordt weer actief. Voelden we ons onveilig in onze kindertijd en hebben we daardoor een onveilige hechtingsstijl ontwikkeld, dan zal deze hechtingsstijl weer naar voren komen in onze liefdesrelaties met alle emoties en patronen die daarbij hoorden.

Het innerlijke kind helen 

Bewustwording van het patroon helpt om het te doorbreken. In de therapie leer je om uit de trance van het innerlijke kind terug te komen naar het hier en nu, door de werkelijke emotie, die onder de codependentie trance ligt, alsnog te ervaren. Zodra er weer verbinding is met de weggestopte emoties, kun je de trance van het kind in jou doorbreken en kun je daarmee je volwassen vaardigheden inzetten. Vaardigheden die je naar alle waarschijnlijkheid als kind niet tot je beschikking had. Codependentie kun je met vallen en opstaan leren doorbreken, zodat je steeds meer vanuit je eigen autonome krachtige ik kunt gaan voelen en functioneren.

Doe hier de codependentietest.

Wat is vervloeiing?