Emotionele verwaarlozing vaak onzichtbaar

Omdat het meestal stil en onzichtbaar gebeurt, is emotionele verwaarlozing in de kindertijd vaak een over het hoofd gezien fenomeen. In tegenstelling tot fysieke verwaarlozing of misbruik, waarvan er tekenen zijn zoals kneuzingen, of kinderen die ondervoed naar school komen, is emotionele verwaarlozing moeilijk vast te stellen. Emotionele verwaarlozing wordt over het algemeen niet herkend door het kind zelf, totdat de symptomen verschijnen in de volwassenheid.

Emotionele verwaarlozing kan vele vormen aannemen. Van een ouder die onrealistisch hoge verwachtingen heeft, of niet aandachtig luistert, tot het ontkrachten of ontkennen van emotionele ervaringen van een kind, zodat hij/zij aan zichzelf begint te twijfelen.

Wanneer een ouder niet emotioneel is afgestemd op een kind, wordt er geen spiegel voorgehouden. Er wordt geen positieve reflectie gedeeld met het kind over zijn of haar gevoelens. Iets wat een kind wel nodig heeft om zichzelf emotioneel te ontwikkelen. Ook het ontwikkelen van een positief gevoel van eigenwaarde wordt dan een grote uitdaging.

Symptomen emotionele verwaarlozing

Welke soort ouders hebben de neiging hun kinderen emotioneel te verwaarlozen?

Laat me eerst zeggen dat het bij de meeste ouders goed bedoeld is en dat ze over het algemeen hun uiterste best doen. Sommige hebben misschien zelf emotionele verwaarlozing als kind ervaren en hebben daarom emotioneel niet veel te geven. Er zijn echter enkele opvoedstijlen en kenmerken, die zich lenen voor emotionele verwaarlozing:

Autoritaire ouders

Autoritaire ouders willen dat hun kinderen de regels volgen en hebben weinig neiging of tijd om naar de gevoelens en behoeften van een kind te luisteren. Volwassenen, die als kind opgevoed zijn door gezaghebbende ouders, rebelleren wellicht tegen autoriteit, of worden onderdanig.

Tolerante ouders

Tolerante ouders hebben een laat-het-maar-gebeuren houding wat betreft het grootbrengen van het kind. Ze laten kinderen vrijwel geheel aan hun lot over. Kinderen die opgevoed zijn door tolerante ouders hebben wellicht moeite grenzen en limieten voor zichzelf te bepalen tijdens de volwassenheid. Of ze worden over-verantwoordelijk omdat ze al jong hebben geleerd te volwassen voor hun leeftijd te moeten zijn omdat niemand anders het voor hen doet.

Ouders met narcistische eigenschappen

Ouders met narcistische eigenschappen denken dat de wereld om hen draait. Het gaat meestal alleen maar over de behoeften van de ouders, in plaats van over die van het kind. Als volwassenen kunnen deze kinderen problemen hebben om hun behoeften te bepalen en ervoor te zorgen dat eraan voldaan wordt. Zij kunnen zelfs het gevoel hebben dat ze het niet verdienen dat er aan hun behoeften wordt voldaan.

Perfectionistische ouders

Perfectionistische ouders zijn geneigd te geloven dat hun kinderen altijd meer of beter kunnen. Dit zijn de ouders die misschien klagen wanneer een kind thuiskomt met een schoolrapport met allemaal goede cijfers maar niet goed genoeg in de ogen van de ouders. Kinderen van zulke ouders kunnen opgroeien als perfectionisten en kunnen onrealistisch hoge verwachtingen van zichzelf hebben. Ze internaliseren een strenge innerlijke criticus, wat resulteert in angst rondom het gevoel van nooit goed genoeg te zijn.

Afwezige ouders

Afwezige ouders kunnen afwezig zijn door verschillende redenen, zoals overlijden, ziekte, echtscheiding, overwerken, of vaak reizen voor werk. Ouders kunnen ook emotioneel afwezig zijn. Ze zijn er wel maar ze begeleiden hun kinderen niet op emotioneel vlak.

Kinderen van afwezige ouders voeden uiteindelijk zichzelf voor een groot deel op. Als ze het oudste kind zijn, voeden ze misschien ook hun jongere broers en zussen op. Deze kinderen zijn vaak overdreven verantwoordelijk, wat ze mee kunnen nemen naar hun volwassen leven. Als kinderen lijken ze op kleine volwassenen, overbelast met het zorgen maken over zichzelf en anderen.

Herstellen van emotionele verwaarlozing

Wat kun je doen als je emotioneel verwaarloosd bent als kind? Hier zijn enkele tips:

Leer bewust te zijn van je emoties wanneer je ze ervaart.

Als je je volwassen leven losgekoppeld van je gevoelens doorgebracht hebt, is de eerste stap te leren om positieve en negatieve emotie te herkennen en toe te laten. Om te beginnen is het belangrijk om gevoelens te erkennen.  Zodra je dat gedaan hebt, kun je je richten op het vaststellen van subtiele nuances van gevoelens. Je hebt misschien niet eens woorden voor hoe je je voelt. Dit is volkomen normaal is als je niet bent opgegroeid in een huis waar mensen over hun gevoelens spraken.

Identificeer je behoeften en neem stappen om hieraan te voldoen.

Veel volwassenen, die emotionele verwaarlozing als kind hebben ervaren, zijn vaak niet bewust van wat ze nodig hebben. Ze voelen dat ze het niet verdienen of voor elkaar krijgen om aan hun behoeften te voldoen. Ontwikkel je emotionele woordenschat door online onderzoek te doen naar emoties en behoeften. Als je eenmaal weet wat je nodig hebt weet, is het tijd om actie te nemen.

Als je gelooft dat je het niet verdient dat er aan je behoeften wordt voldaan, erken dit als een overtuiging en niet als een feit.

Het kan nuttig zijn om te beginnen met het afbreken van oude overtuigingen, die je in je kindertijd hebt gevormd, maar die niet kloppen. Net als iedereen heb je emotionele behoeften, waarvan je verdient dat eraan wordt voldaan, ongeacht wat je in de kindertijd hebt ervaren.

Wees mild en zorg goed voor je innerlijke kind, begin met kleine stapjes.

Volwassenen, die emotionele verwaarlozing als kind hebben ervaren, hebben vaak moeite met goed voor zichzelf zorgen. Als je je niet bewust bent van je gevoelens en behoeften, weet je vaak niet waar te beginnen. Probeer je innerlijke kind te behandelen met dezelfde zorg en zachtheid die je een kind zou geven dat niet in staat was om voor zichzelf te zorgen. Wees teder voor en meelevend met jezelf, vooral als je tot nu toe de neiging had om zelfkritisch en veroordelend te zijn.

En vergeet niet: Dit is een proces. Wanneer je je knie schaaft, moet je het wondje schoonmaken en het blootstellen aan daglicht; hetzelfde geldt voor emotionele wonden. Durf de wond uit zijn verstopplaats te halen, geef het wat licht en lucht en je bent op weg naar genezing.

Wil jij leren hoe je goed voor jezelf kunt zorgen en hoe je kunt beginnen met het helen van je innerlijke kind dat is opgegroeid in emotionele verwaarlozing? Doe de online training Doorbreek je codependentie patronen

Of volg een therapeutisch traject bij Sarah Hofman in Zandvoort of doorbreek je patronen tijdens een therapieweek op Samos.