Codependentie wordt in de kindertijd (onbewust) als strategie ingezet om te functioneren in een gezinssysteem waar geen ruimte is voor de emoties van het kind. Emotionele verwaarlozing kan dus een oorzaak zijn van het ontwikkelen van codependentie patronen. Personen die emotionele verwaarlozing in de kindertijd hebben meegemaakt en daardoor codependentie patronen hebben ontwikkeld, hebben de neiging tot:

• perfectionisme
• ‘pleasen’ van mensen
• lage eigenwaarde, gevoel hebben niet goed genoeg te zijn
• verlatingsangst en/of bindingsangst
• gevoeligheid voor kritiek
• gebrek aan bewustzijn van hun gevoelens
• ongemak met sterke emoties
• andermans behoeften vóór die van hunzelf zetten
• moeite met vertrouwen
• moeite aan eigen behoeften te voldoen

Wat is emotionele verwaarlozing?

Voel je je leeg en niet verbonden? Voel je dat je anders bent dan alle anderen, maar kan je je vinger er niet op leggen wat er mis is? Emotionele verwaarlozing in de kindertijd is een krachtige ervaring, maar eentje die vaak onopgemerkt is en onbehandeld blijft. Vaak beschrijven veel mensen, die emotionele verwaarlozing in hun jeugd hebben ervaren, hun kindertijd als “goed”. Ze herkennen pas bij nader onderzoek, dat er iets belangrijks ontbrak.

Jouw ervaringen uit je kindertijd speelden een grote rol in de vorming van de volwassene die je vandaag bent. Kinderen zijn afhankelijk van hun ouders om aan hun fysieke en emotionele behoeften te voldoen. Een aanzienlijke, maar onzichtbare, schade wordt aangericht wanneer ouders niet voldoen aan de emotionele behoeften van hun kinderen.

Emotionele verwaarlozing in de kindertijd is het resultaat van het gebrek van je ouders om waarde te geven en adequaat te reageren op jouw emotionele behoeften. Emotionele verwaarlozing in de kindertijd kan moeilijk worden geïdentificeerd, omdat het is “wat niet gebeurde” in je kinderjaren. Het laat geen zichtbare blauwe plekken of littekens achter, maar het is wel degelijk heel pijnlijk en verwarrend voor kinderen.

Emotionele verwaarlozing gebeurt wanneer je ouders niet voldoende reageren op jouw emotionele behoeften terwijl ze je grootbrengen. Wanneer je op deze manier opgroeit, leer je de krachtige les dat jouw emoties er niet toe doen. En jij gaat vervolgens door met je leven op deze manier te leven. Er zijn legioenen van mensen die rondlopen met een leegte van binnen, waarin hun eigen levendige gevoelens zouden moeten zitten. Helaas ontbreekt het hen aan een gezonde connectie met een vitale bron van binnenuit, die hun kan verbinden, motiveren, begeleiden en verrijken: hun eigen gevoelens.

Hoe ziet emotionele verwaarlozing in de kindertijd eruit?

Je bent als tiener misschien boos thuis gekomen, omdat je niet was toegelaten tot het volleybalteam, maar toen je probeerde hier met je moeder over te praten, joeg ze je weg door te zeggen dat ze druk aan het werk was. Of toen je oma overleed vertelde je vader je dat “jongens niet huilen” en niemand hielp je je verdriet te verwerken. Of het zou kunnen zijn dat je als tiener uren en uren alleen in je kamer zat, terwijl niemand je heeft gevraagd hoe je je voelde, of dat er iets mis was. Wanneer dit consequent gebeurt, voel je je onbemind en ongezien.

Emotionele verwaarlozing kan samen optreden met fysieke mishandeling, maar veel mensen die emotionele verwaarlozing in de jeugd hebben ervaren, groeiden op in gezinnen zonder duidelijk disfunctie. Ze werden niet geslagen of gekleineerd. Hun ouders bedoelden het goed, maar misten zelf de emotionele vaardigheden om de gevoelens van hun kinderen op te merken en tegemoet te komen. Dergelijke ouders hebben nooit geleerd om te gaan met hun gevoelens, of deze op een gezonde manier te uiten en weten daardoor ook niet hoe om te gaan met de gevoelens van hun kinderen.

Veel volwassenen, die emotionele verwaarlozing hebben ervaren, zien eruit alsof ze het -vanaf de buitenkant gezien- allemaal voor elkaar hebben. Ze kunnen succesvol zijn en een leuk gezin hebben, maar er is een zeurend gevoel van leegte, er niet bij horen en het gevoel anders te zijn, maar er is niet iets overduidelijk verkeerd.

Symptomen van emotionele verwaarlozing:

• leegte
• eenzaamheid
• het gevoel hebben dat er fundamenteel iets mis met je is
• het gevoel hebben onvervuld te zijn, zelfs wanneer je succesvol bent
• moeilijk verbinding kunnen maken met de meeste van je gevoelens, niets voelen
• begraven, vermijden of verdoven van je gevoelens
• ergens niet thuis voelen, alsof je er niet tussen past
• moeite hebben om hulp te vragen en niet afhankelijk willen zijn van anderen
• depressie en angst
• hoge levels van schuld, schaamte en/of woede
• gebrek aan diepe, intieme verbinding met je vrienden en echtgenoot
• gevoel hebben anders, onbelangrijk of onvoldoende te zijn
• moeite hebben met zelfbeheersing en grenzen
• ‘pleasen’ en focussen op andermans behoeften
• geen goed gevoel hebben van wie je bent, waar je wel of niet van houdt, je sterke en zwakke punten

Gevolgen emotionele verwaarlozing kindertijd

Je gevoelens zijn een belangrijk onderdeel van wie je bent, dus wanneer ze niet worden opgemerkt of erkend, ga je geloven dat je niet belangrijk bent, omdat je niet ‘gezien’ en gekend wordt. In gezinnen met emotionele verwaarlozing is de boodschap dat gevoelens er niet toe doen, ze zijn lastig of verkeerd. Van nature leer je je gevoelens niet te waarderen, je duwt je gevoelens weg of verdooft ze met eten, alcohol, drugs of seks.

Wanneer er niet aan je emotionele behoeften wordt voldaan en je interne ‘staat’ niet wordt erkend, zal je losgekoppeld worden van jezelf. Je zal voortdurend aandacht zoeken en proberen je waarde te bevestigen door vastklampend of behoeftig gedrag, perfectionisme, overwerken en prestaties. Maar deze externe validaties zullen het probleem niet oplossen. Ze laten je nooit goed genoeg voelen.

Gevoelens helpen ons te laten weten wat we nodig hebben. Bijvoorbeeld, als je niet opmerkt wanneer je gefrustreerd raakt, zal je niet in staat zijn een gezonde oplossing of uitlaatklep te vinden voor je woede of het stellen van grenzen en laat je deze ‘etteren’ totdat je ontploft. Gebrek aan emotionele afstemming maakt het ook moeilijk voor je om diep te verbinden met anderen en de gevoelens van je partner of je kinderen te begrijpen.

Wat is de link tussen emotionele verwaarlozing en codependentie?

Er is een grote overlap tussen emotionele verwaarlozing in de kindertijd en codependentie. Het is logisch dat, als je opgroeit in een gezin waarbij  je emotionele behoeften niet werden opgemerkt en er niet aan werd voldaan, je patronen van codependentie gaat ontwikkelen.

Emotionele verwaarlozing in de kindertijd is een oorzaak van het ontwikkelen van codependentie patronen. Beiden beginnen in de kindertijd en hebben de neiging om onbewust van de ene generatie op de andere generatie te worden doorgegeven.

Emotionele verwaarlozing in de kindertijd en codependentie patronen zijn niet het resultaat van dat jij onvoldoende bent of iets “verkeerd” doet, maar maakt het jou wel moeilijk om een gezonde, liefdevolle relatie met jezelf en anderen te hebben als volwassene.

Codependentie patronen kunnen doorbroken worden als je werkt aan de pijnlijke emotionele verwaarlozing in je kindertijd, door alsnog verantwoordelijkheid te nemen voor heling van jouw innerlijke kind. Hoe je dit kunt doen, leer je onder andere in de online training “Doorbreek je codependentie patronen”.