Bindingsangst therapie

Wat is bindingsangst eigenlijk?

Bindingsangst omvat het beklemmende gevoel dat iemands vrijheid in het geding is wanneer een serieuze relatie of ander commitment waarvoor verantwoordelijkheid vereist is (zoals het kopen van een huis of het aangaan van een baan) wordt aangegaan. Wanneer in relaties het contact te intiem wordt of een bepaalde verantwoordelijkheid vereist, trap je op de rem. Zodoende, is er geen mogelijkheid om een langdurige, diepgaande, duurzame relatie aan te gaan. Tot dusver kom je niet verder dan oppervlakkige betrekkingen. Niet het soort betekenisvolle band dat mensen wel nodig hebben.

Wat zijn de oorzaken van bindingsangst?

Bindingsangst komt voort uit een onveilige hechtingsstijl. Het is waarschijnlijk dat je in je vroege jeugd je emotioneel niet veilig hebt gevoeld bij een belangrijke hechtingsfiguur.

Denk bijv. aan emotionele verwaarlozing, de ouders waren er op dit vlak niet voor je, wellicht omdat zij zelf kampten met emoties, onverwerkt trauma uit hun eigen jeugd, of verslaving. Anderzijds, emotionele belasting, tijdens de jeugd waren de emotionele behoeftes van vader en/of moeder zo aanwezig, dat dit ten koste ging van de gevoelens en behoeftes van jou zelf. De manier waarop jij toentertijd gehecht bent kan tot op de dag van vandaag nog impact hebben op je hoe relaties aangaat als volwassene. Dit omdat er een angst in je geworteld is gedurende deze belangrijke vormende fase van ieder mens. Omdat het een onveilige omgeving was, is wantrouwen ingeboezemd.

Hoewel onveilige hechting tijdens de vroege jeugd een van de meest voorkomende oorzaken is, ontstaat niet alle bindingsangst tijdens de kindertijd. Dit kan ook ontstaan aan de hand van een vervelende voormalige relatie, bijv. een vriendje of vriendinnetje tijdens de puberteit die jou slecht behandelde. Vaker nog is het een opstapeling van meerdere ervaringen die elkaar versterkt hebben in jouw onveilige gevoel wanneer je je aan iemand of iets hecht.

Ook kan tijdens de geboorte of zelfs daarvoor trauma zijn ervaren. Onder trauma verstaan we overweldigende ervaringen die een persoon op dat moment niet kan verwerken en waardoor het pijnlijke deel afgesplitst wordt van het zelf om de situatie te overleven. Bijvoorbeeld een moeilijke stressvolle geboorte, als baby in een couveuse gelegd waardoor je wordt afgescheiden van je moeder of stress van moeder tijdens de zwangerschap) op een moment dat je als baby op je kwetsbaarst was en deze afgescheidenheid of stress van voor jouw voortbestaan belangrijke verzorgers te overweldigend was.

Belangrijk om te benadrukken is dat onveilige hechting niet altijd ontstaat door al dan niet bewust toedoen van anderen (vreemdgaande voorgaande partner, verslaafde ouder). Het kan ook door een situatie ontstaan die compleet buiten ieders invloedssfeer ligt, zoals het overlijden van een ouder of voorgaande partner. Meestal is de bindingsangst dan van tijdelijke aard. Duurt het langer en ontstaat er een hardnekkig patroon, dan ligt er mogelijk toch een (verborgen) hechtingstrauma aan ten grondslag. Maar bindingsangst kan dus ook ontstaan bij op het eerste gezicht ‘normale’ opvoeding in een “normaal” gezin of bij gezonde duurzame voorgaande romantische relaties.

Wat zijn kenmerken van bindingsangst?

In veel gevallen manifesteert bindingsangst zich niet te allen tijde als een echte angst, of een fobie zoals die voor hoogtes of voor spinnen. Het kan daardoor lastig te herkennen zijn in jezelf. Je kan het bijv. ervaren als een meer positief gevoel zoals verlangen om vrij te zijn of zelfbeschikking. Pas wanneer iemand voor jouw gevoel te dichtbij komt voel je enige paniek, wat zich kan vermommen als irritatie of afkering.

Andere symptomen zijn onder meer:

– Overmatig kritisch zijn op potentiële partners
– De lat (te) hoog leggen bij wie goed genoeg voor jou is
– Veel moeite ervaren m.b.t. het vertrouwen van de ander
– Twijfels over de relatie, was het niet beter bij een van de ex-partners of loopt er momenteel niet iemand rond die nog beter is?
– De nieuwe partner(s) voortdurend vergelijken met een vorige (wellicht onbeschikbare) partner
– Dag bij dag leven, echt nadenken over de toekomst vermijd je liever
– Samenwonen of huwelijk blijven ook na jaren samenzijn moeilijk te bespreken thema’s
– Je voelt je aangetrokken tot partners die onbereikbaar zijn omdat zij bijv. reeds getrouwd of bezet zijn of emotioneel niet aanwezig door bijv. een verslaving of problemen.
– Je brengt meer tijd door met je vriendengroep dan de partner
– Aantrekking tot personen die zelf ook kampen met bindingsangst en/of verlatingsangst
– Je vindt de partner al snel te behoeftig (te veel appjes ontvang je, te veel verzoeken om dingen samen te doen)
– Relaties officieel maken voel je weinig voor (vrienden en familie vertel je er niet over of je vermijd het onderwerp, en het laatste dat je zou doen is de relatie officieel erkennen op sociale media)
– Je hebt relaties met partners vanuit een aantrekken/afstoten dynamiek

Wat is het verschil met verlatingsangst?

Bindingsangst komt vaak voort uit verlatingsangst. Of je zou kunnen zeggen: bindingsangst is verlatingsangst, met een muurtje er omheen. Het enige verschil is dat de strategie anders is. De bindingsangstige vermijdt het commitment het liefst, terwijl de verlatingsangstige hard aan het werk gaat om de commitment tot stand te brengen. Beide, verlatingsangst en bindingsangst ontstaan vanuit een onveilige hechting met de ouder of verzorger.

Het kan dus zo zijn dat je kenmerken vertoont van zowel verlatings- als bindingsangst. Dit uit zich op verschillende wijzen maar wat beide gemeen hebben is dat je tracht te vermijden om de emotionele pijn gerelateerd aan verlating, eenzaamheid, afscheiding, leegte en afwijzing nogmaals mee te maken.

Het kan ook zijn dat je emoties van de ander niet kunt verdragen en omdat dit overweldigend voor je is en je het gevoel hebt dat je er verantwoordelijk voor bent. Bij verlatingsangst voel je je net als de bindingsangstige ook ten onrechte verantwoordelijk, maar je neemt deze verantwoordelijkheid juist graag op je, omdat je daarmee verbinding en commitment hoopt te bereiken.

Bij bindingsangst onder-investeer je in de relatie om zodoende minder te verliezen te hebben wanneer de relatie abrupt stopt. Bij verlatingsangst over-investeer je juist om alles op alles te zetten om de relatie maar in stand te houden. Beide komen voort uit angst om te verliezen of pijn te ervaren. Specifiek het verliezen of het ervaren van pijn door een belangrijke ander.

Personen met bindingsangst trachten onbewust veiligheid in te bouwen om te voorkomen dat zij nimmer nogmaals afgewezen, gekwetst of verlaten worden. Een overlevingspatroon dat gericht is om jezelf bij voorbaat in af te schermen tegen de pijn van opnieuw liefde verliezen.

Wat helpt?

Bewustwording van patronen is de eerste stap. Vervolgens is het werken aan het hechtingstrauma dat de patronen veroorzaakt met een goede, liefst ervaringsdeskundige therapeut die zijn eigen proces op dit vlak heeft doorgewerkt en verstand heeft van hechting en de begeleiding van trauma aan te raden. Methodieken als EMDR, NLP, hypnotherapie, innerlijk kind werk zijn helpend bij deze thematiek.

Er zijn er vele boeken geschreven zowel in het Engels als het Nederlandstalig (vertaald en ook Nederlandse auteurs hebben hierover geschreven). Twee aanraders om mee te beginnen zijn:

“Liefdesbang” van Hannah Cuppen
“Verbonden” van Amir Levine en Rachel Heller

Wat kost bindingsangst therapie ongeveer?

Het tarief van een therapeut die goed kan werken met bindingsangst en/of verlatingsangst en dus onveilige hechting varieert tussen de 90 euro en de 150 euro per uur. Het aantal uren wat nodig is, kunnen wij onmogelijk geven op voorhand, dit verschilt per situatie en per persoon. Het is afhankelijk van vele factoren.

Is bindingsangst behandeling vooral voor mannen?

Nee zeker niet. Hoewel er de afgelopen decennia in de media en popcultuur een bepaalde gender stereotype rolverdeling vaak naar voren gekomen is, denk bijv. aan films met mannelijke verleiders à la Casanova, is bindingsangst zeker niet exclusief aan mannen. In tegendeel, bindingsangst komt min of meer net zo vaak voor bij vrouwen als bij mannen. Dit geldt overigens ook voor verlatingsangst.

Het kan voor je gevoel van veiligheid belangrijk zijn dat je het liefst therapie ondergaat bij een deskundige van hetzelfde geslacht of juist van het tegenovergestelde geslacht. Afhankelijk van waar je je meer veilig kunt voelen.