Trauma als bindmiddel

Gedeelde pijn brengt mensen samen. Trauma gedraagt zich namelijk als een bindmiddel, smeedt banden tussen mensen, wat we trauma binding noemen. Het Stockholmsyndroom, een term die wordt gebruikt om de vervormde relatie tussen ontvoerders en hun slachtoffers te beschrijven, laat één vorm zien van trauma binding die in verloop van tijd kan ontstaan.

Een andere gemeenschappelijke band is de soort die we zien tussen militairen. Deze trauma-band, benadrukt de effectiviteit van gedeelde trauma in situaties met veel stress. Ook in werksituaties rapporteerden samenwerkenden hogere niveaus van samenwerking, meer groepsmoreel en verbeterde prestaties, na het meemaken van een gezamenlijke traumatische gebeurtenis…

Trauma binding in liefdesrelaties

Dergelijke trauma binding dient een doel, net als alle banden die gevormd zijn op basis van pijn. Dat doel is steun te vinden om nog meer trauma te overleven. Maar wanneer deze banden niet tijdens de traumatische situatie zijn gesmeed, zijn ze veel minder gunstig.

In liefdesrelaties zien we bijvoorbeeld dat trauma hechting dezelfde uitwerking heeft als bij slachtoffers en soldaten, maar geen echt constructief doel dient. De mogelijkheid om trauma te weerstaan is noodzakelijk in oorlogsgebied, waar de kans op verdere traumatisering is gegarandeerd. Maar het is niet helpend in een liefdevolle relatie, waar kwetsbaarheid en openheid belangrijke ingrediënten zijn om een gezonde relatie op te bouwen.

Emotionele gevoelloosheid

Overal waar we PTSS zien, zien we mensen strategieën gebruiken om ermee om te kunnen gaan. Emotionele gevoelloosheid, of het vermijden van emotionele ervaringen, is een gemeenschappelijke logische reactie op herhaaldelijk trauma. We zien dit in ons vermogen om onbewogen te kunnen kijken naar agressie in bloedige video’s. Hoe meer je aan trauma wordt blootgesteld, hoe minder het als trauma voelt.

Meer prikkels nodig hebben om te voelen

Wanneer mensen gevoelloos worden voor externe prikkels, duurt het langer voor ze het voelen. Wat betekent dat hun interacties veel meer intensiteit vereisen om “authentiek” te voelen. Dit verklaart waarom kinderen -die blootgesteld zijn aan trauma’s tijdens hun beginjaren- met een veel groter percentage dan hun leeftijdgenoten sensatie zoekend en riskant gedrag vertonen.

Helaas zijn volwassen slachtoffers niet anders. De hunkering naar verhoogde prikkels werken niet alleen door in onze dagelijkse besluitvorming, maar beïnvloedt ook onze romantische verbindingen.

Waar anderen iemands onbehandelde trauma als een rode vlag zouden zien, zou een getraumatiseerd persoon het de risico’s waard vinden voor de kameraadschap die hij erbij krijgt. Voor personen die continu trauma ondergaan, lijkt iemand die hen op dat moment kan helpen hiermee om te gaan en te overleven veel belangrijker dan iemand die kan helpen hen te genezen.

Gezonde relaties bouwen

Veel mensen geloven helaas dat wij gezonde relaties kunnen bouwen op instabiele funderingen. Wij zijn gewonde slachtoffers, die zoeken naar dezelfde gewonde personen, terwijl we veel beter mensen zouden kunnen zoeken, waarbij het bloeden zou kunnen stoppen.

Vicieuze cirkel van trauma-ervaringen

Het is het trauma uit onze jeugd dat ons meer vatbaar maakt voor trauma hechting. En het is de gevoelloosheid als gevolg van het trauma, dat ons ertoe zet om extreme gevoelens en extreme situaties op te zoeken. We verwarren dan de spanning met passie.

Wanneer twee mensen die onverwerkt trauma gemeen hebben. samenkomen, worden ze beiden vertegenwoordigers van pijn die voor elkaar zorgen in moeilijke situaties. Ze creëren een vicieuze cirkel van slachtofferschap, die ervoor zorgt dat geen van beiden uit die pijn komt die ze met elkaar verbindt.

Woundmates in plaats van Soulmates

Er waren tijden dat ik de pijn die ik tijdens mijn verslavende relatie voelde voor iets veel diepers aanzag. Ik geloofde dat we “soulmates” waren. Het kan natuurlijk goed zijn dat er sprake is van een zielsverbinding. Maar het ervaren van een diepe verbinding met iemand, waarin veel hoge pieken en diepe dalen ervaren worden, betekent niet dat de relatie gezond is. “Woundmates” zou een meer passende benaming zijn.

Het goede nieuws is, en wellicht is dat waarom we de zielsverbinding ervaren, dat een dergelijke relatie je in contact brengt met je trauma’s. Het is een kans om deze te verwerken, zodat je kunt helen en anders op triggers kunt reageren. Dankzij de pijnlijke relatie kun je dan noodgedwongen leren meer liefde voor jezelf te ervaren. Je kunt daardoor gezonde relaties aangaan die verbindend zijn zonder voortdurend pijn en onveiligheid te hoeven ervaren.

De cyclus van trauma binding beëindigen

Als slachtoffer van trauma is het onze (vaak onbewuste) wens om ons te verbinden met andere slachtoffers. Het is niet rationeel of irrationeel. maar het is een natuurlijk voorkomend verschijnsel wat we beter niet kunnen negeren. Een deel van het helingsproces is dat te herkennen. Ook al zijn onze gedragingen instinctieve reacties op trauma, wij kunnen de wortels leren herkennen en ons gedrag corrigeren. We zijn geen slaaf van onze pijn. Onze pijn kan ons misschien samenbrengen, maar het helpt ons niet in een ongezonde situatie te blijven. We kunnen eraan werken de cyclus van trauma-binding te beëindigen, zodra we herkennen dat we erin zitten. 

In de online training Doorbreek je codependentie patronen kun je leren hoe je jouw specifieke overlevingspatronen doorbreekt en hoe je gezondere relaties kunt creeeren.