Wat is de waarheid over je relatie?

Heb je je ooit afgevraagd waarom mensen in ongezonde relaties blijven? Is het omdat ze codependent zijn? Is het omdat ze masochistisch zijn? Zit jij in een gewelddadige relatie? Vraag je jezelf af, “Wat is er mis met mij, dat ik in deze ongezonde relatie blijf?”

Het is opvallend dat veel slachtoffers van misbruik op een vergelijkbare manier omgaan met het disfunctionele gedrag van de partner.

Alarmbellen ongezonde relatie

Als jij in een gewelddadige of ongezonde relatie zit, van welke aard ook – fysiek, emotioneel of verbaal, denk dan eens na over de ‘alarmbellen’ die je hebt opgemerkt en maak een lijst. Dit zijn bijvoorbeeld enkele typische gedragingen, die ongezonde partners laten zien:

• Hij/zij is jaloers
• Hij/zij is bezitterig
• Hij/zij heeft mij bedrogen
• Hij/zij heeft tegen mij gelogen
• Hij/zij gaf me de zwijgbehandeling
• Hij/zij beschuldigde me van vreemdgaan
• Hij/zij dwingt mij om dingen wel of niet te doen
• Hij/zij schreeuwde tegen me
• Hij/zij vernederde me
• Hij/zij sloeg me

Wanneer je vraagt wat een slachtoffer van misbruik deed met de ‘alarmbel-situatie’, krijg je vaak de volgende reacties:

Minimalisering

Uitspraken doen zoals, “Het was niet zo erg.” Of, “Iedereen heeft wel eens onenigheid.” Of, “Niemand is perfect.” Niet alleen het slachtoffer minimaliseert het misbruik, dat doet de dader ook, waardoor het effect van dit verdedigingsmechanisme versterkt wordt.

Ontkenning

Op een of andere manier wordt het misbruik nooit “geregistreerd” of als misbruik erkend.

Het voordeel van de twijfel geven

Bijvoorbeeld, “Het is niet zijn bedoeling mijn gevoelens te kwetsen met zijn gedrag.” Of, “Ze beseft niet wat voor invloed dit op mij heeft.” Of, “Hij haalt alleen maar uit omdat hij gekwetst is.”

Verontschuldiging

Dit is vergelijkbaar met het geven van het voordeel van de twijfel, maar omvat een reden voor iemands gedrag, zoals, “Hij gedraagt zich alleen zo omdat zijn vader hem op deze manier behandelde.” Of, “als ik op tijd thuis zou zijn geweest, zou ze niet zo tegen me geschreeuwd hebben.”

Interne onderhandelingen

“Zo lang ik dit of dat doe, dan zal het goed  gaan.” Deze strategie is een manier voor het slachtoffer om te geloven dat hij/zij slecht gedrag aankan. Zolang ze een bepaald ding doen, zoals nuchter blijven, een opleiding volgen, of alleen ruzie maken als de kinderen er niet zijn…is het allemaal zo erg niet.

Twijfelen aan eigen gevoelens

“Misschien reageer ik overdreven.” Of, “Ik ben te gevoelig.” Eigen gevoelens en behoeftes worden hiermee ondermijnd.

Verantwoordelijkheid voor het gedrag van de dader overnemen

Misbruikers geven tenslotte zo vaak de schuld aan het slachtoffer, dat hij/zij er gewend aan raakt om de verantwoordelijkheid of de schuld ten onrechte op zich te nemen.

Een ouderlijke rol op zich nemen

Het slachtoffer ziet de dader vaak als een kind wat gewoon niet beter weet. Hij/zij doet ook dingen voor de dader, zoals een moeder of vader zou doen voor hun kind. Dit is vergelijkbaar met het punt hierboven, over het overnemen van verantwoordelijkheid.

Idealiseren

Naast het bovenstaande lijken veel slachtoffers van misbruik hun partner ook te idealiseren en geloven ze dat ze samen een speciale band en een uniek partnerschap hebben.

Het slachtoffer gelooft vaak dat hij/zij degene is die zijn/haar getraumatiseerde geliefde kan redden en dat als hij/zij maar aan kan tonen hoe diep zijn/haar liefde voor en toewijding aan de dader is, hij/zij eindelijk zal kunnen ontspannen in deze liefde en zal stoppen met een toevlucht te nemen in misbruik.

Dit is helaas een illusie! In werkelijkheid sta je de misbruiker toe je zo te laten behandelen, waardoor hij/zij het weer zal doen en omdat jij liefde blijft geven, ziet de misbruiker geen noodzaak om aan zichzelf te werken en er zal niets veranderen.

Hoe kun je uit de illusie stappen?

Als je merkt dat je ‘alarmbellen’ negeert, of er overheen kijkt, of een van de bovenstaande (of andere) mechanismen gebruikt om ermee om te gaan en gelooft in een geïdealiseerde versie van je partner en je relatie, dan zijn hier enkele stappen die je kunt nemen om de waarheid over je relatie onder ogen te zien.

1. Erken alle ‘alarmbellen’ die je partner je heeft getoond tijdens jullie hele relatie. Schrijf ze op, zodat je ze duidelijk ziet.
2. Benoem nu alle verschillende manieren die jij je zelf hebt toegestaan om de alarmbellen te verklaren. Dit is heel belangrijk omdat je moet leren hoe je dit patroon verandert in je leven. Je kunt je partner niet veranderen, maar je kunt zeker jezelf veranderen!
3. Je lijst zal waarschijnlijk groeien na verloop van tijd als je je relatie en alle verschillende aspecten ervan overdenkt. Terwijl je verdergaat met het doorbreken van je ontkenning, zal er nog meer worden onthuld en jouw lijst van alarmbellen en strategieën om ermee om te gaan zal steeds langer worden. Dit zal je helpen om in de realiteit te blijven leven, wat een noodzakelijk ingrediënt is voor groei.
4. Merk op hoe je je relatie romantiseert, of vasthoudt aan valse hoop dat je partner het uiteindelijk zal “zien”, of hoe je de goede tijden blijft idealiseren en de slechte minimaliseert of “vergeet”. Dit zal je helpen om je uit je ontkenning te halen. Je moet ook je zwakke punten kennen als het om je partner gaat om te voorkomen dat je jezelf verder laat misbruiken.
5. Neem actie. Dingen opmerken en alles overwegen wat je doet en moet doen is één, maar veranderingen aanbrengen in je relatie en leven gebeurt alleen met actie. Neem alle bovenstaande informatie tot je en ontwikkel een “persoonlijk herstelplan.” Dit plan moet grenzen bevatten die je voor jezelf bepaalt en de stappen die je zal nemen om jezelf te beschermen tegen verder misbruik.
6. Als je het moeilijk vindt om dit alleen te doen, wat ik me goed kan voorstellen, omdat er veel redenen en blinde vlekken kunnen zijn waarom jij in een dergelijke relatie bent terechtgekomen, zoek dan hulp. Laat een goede therapeut je helpen bij je herstel, zodat je gezondere relaties kunt leren opbouwen. 
7. Vind je de stap naar een therapeut te groot of te spannend, volg dan de online training Doorbreek je codependentie patronen, zodat je in de privacy van je eigen omgeving leert hoe je patronen kunt doorbreken.