Vergeving kan soms onmogelijk of onaantrekkelijk voelen. Zeker als je al vaak hebt vergeven. Als codependent “vergeven” we vaak, om de volgende keer weer opnieuw pijn gedaan te worden en dan concluderen we dat vergeven dom was. Er ontstaat dan verwarring over wat vergeving betekent. Vergeving betekent niet dat we vergeten wat iemand heeft gedaan of dat we de pijn die het veroorzaakt heeft goedpraten. Het kan zelfs zo zijn dat we om onszelf te beschermen, besluiten die persoon nooit meer te zien en toch kunnen we deze persoon vergeven.

Vanuit codependentie “vergeven” en vergeten we. We bewaken onze grenzen niet en daarmee blijven we onszelf beschadigen. We “vergeven” en rationaliseren of bagatelliseren het emotionele misbruik van geliefden. Dit is ontkenning in plaats van vergeving en ons eigen gedrag draagt bij aan de schade door het gedrag van de ander toe te staan. Dat is niet de bedoeling van vergeving. Het is belangrijk en gezond om je grenzen te bewaken!

Echt vergeven is jezelf als gevangene vrijlaten

Wanneer we wrok of vijandigheid vasthouden kan dit onze mogelijkheden tot genieten van vreugde en van het aangaan van nieuwe relaties in de toekomst saboteren. Aanhoudende boosheid beschadigt ons en heeft negatieve effecten op de gezondheid.. Het verhoogt de bloeddruk, het veroorzaakt darmproblemen en psychologische effecten zoals angst, depressie en mentale en fysieke pijnklachten.

Woede vasthouden is giftig. Het eet je van binnen op. We denken dat haten ons wapen is tegen de persoon die ons pijn heeft gedaan, maar de schade wordt juist aangericht bij onszelf. Vergeving verbetert mentaal en fysiek functioneren. We bevrijden onszelf van terugslaan, wraak of ongeluk dat de ander veroorzaakt heeft. Empathie en begrip van de ander kan ons helpen vergeven. We kunnen dan een poging doen vertrouwen te herstellen en betere grenzen te stellen. Ondanks dat het verleden impact heeft en ons vormt, hebben we ook de mogelijkheid om constructieve veranderingen te maken en weer in vrede te leven.

Te snel willen vergeven

Als we te snel vergeven kunnen we de boosheid ontkennen die nodig is om te veranderen. Als we zijn misbruikt, bedrogen of vernederd is het belangrijk om de woede te voelen die dit oproept. Hiermee bevestigen we ons zelfrespect. Het kan ons helpen betere grenzen te stellen. Deze grens voel je door je boosheid toe te laten. Het helpt ons om te rouwen en daarna kunnen we loslaten. Het kan de scheiding van een ongezonde persoon makkelijker maken.

Het is natuurlijk om pijn te voelen als we zijn gekwetst, bedrogen of afgewezen. Het is net als een fysieke wond. We moeten het voelen en erom huilen zonder zelfafwijzing. Het is nodig om het verdriet en verlies dat er is te erkennen en te helen. Als we ons veilig voelen en door de fases van rouw zijn gegaan, wordt het makkelijker te vergeven.

Ontkenning kan ons te snel doen vergeven of kan vergeving blokkeren samen met de pijn die ons is aangedaan. Het is nooit gezond om (emotioneel) misbruik te ontkennen of toe te staan. Deze ontkenning moedigt ons aan om te accepteren dat iemand beloftes breekt of ons beschadigt. We vermijden daarmee grenzen te stellen en we blijven in ongezonde relaties.

Als vergeving te lang wordt uitgesteld, kan het leiden tot bitterheid en wrok. Veel codependents voelen zich oncomfortabel met het uiten van woede. In plaats daarvan zijn ze veel beter bekend met rancune en blijven ze negatieve overtuigingen en herinneringen in hun hoofd afspelen. Rancune kan verdwijnen als we onszelf toestaan boos te zijn en gevoelens van verdriet, angst en boosheid te uiten. Dat hoeft niet per se geuit te worden tegen de persoon die ons pijn gedaan heeft.

Hoe vergeven we?

Het heeft bewuste reflectie nodig en een besluit om los te laten en te vergeven. Hieronder een paar suggesties die helpend kunnen zijn:

1. Weet je zeker dat je de fases van rouw hebt doorgewerkt? (fases van rouw: ontkenning-boosheid-onderhandelen-schuld/schaamte-verdriet-acceptatie). Als dat moeilijk is, laat je dan begeleiden door een goede therapeut.
2. Bedenk dat vergeving je bevrijdt van pijn.
3. Bedenk hoe rancune je tegenhoudt door te gaan met je leven en je weer gelukkig te voelen.
4. Jij bent niet verantwoordelijk voor andermans gedrag. Alleen voor je eigen gedrag. Neem verantwoordelijkheid voor je eigen aandeel. Misschien heb je je behoeftes of grenzen niet gecommuniceerd of genegeerd, heb je iemand uitgedaagd of heb je ontkent dat iemand je pijn kan doen.
5. Probeer het gedrag van de ander vanuit zijn perspectief te zien, vanuit zijn levenssituatie. Heeft hij of zij je met opzet pijn gedaan? Dit praat geen misbruik of negatief gedrag goed en het betekent ook niet dat je moet vergeten of ontkennen dat zij het kunnen herhalen.

Zelfvergeving

Soms moeten we eerst onszelf vergeven voordat we eraan toe zijn iemand anders te vergeven. We veroordelen anderen vaak als we onszelf schuldig voelen. We kunnen rancune voelen om acceptatie van verantwoordelijkheid te vermijden. Het is belangrijk daarop te reflecteren en ons aandeel in het probleem te erkennen. Het is nodig onszelf te vergeven voor ons aandeel. Het kan moeilijker zijn onszelf te vergeven dan iemand anders.

Weer opnieuw bij elkaar komen kan een gevolg zijn van vergeving. Als we gekwetst zijn door iemand dichtbij ons en we willen de relatie voortzetten, betekent dat dat beide partijen verantwoordelijkheid moeten nemen en dat we afspraken maken dit gedrag niet te herhalen. (Grenzen!) Als vertrouwen diep is beschadigd door bijvoorbeeld bedrog, is het geen overbodige luxe in (relatie)therapie te gaan om te werken aan herstel van vertrouwen. Het is mogelijk hier samen sterker uit te komen als beide partijen hierin verantwoordelijkheid nemen.

Soms moeten we erkennen dat de persoon van wie we houden niet zal veranderen, omdat hun gedrag voortkomt uit hun gewonde innerlijke kind. Als zij hier zelf geen verantwoordelijkheid in nemen door bijvoorbeeld in therapie te gaan, is het belangrijk de verwachting los te laten dat zij zullen veranderen. Dit kan het begin van acceptatie van de werkelijkheid betekenen. We kunnen besluiten de relatie te beëindigen of voort te zetten onder minder intieme voorwaarden of met andere grenzen die je kunnen beschermen. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen minder tijd door te brengen met een verslaafde, alleen wanneer deze nuchter is.

De andere persoon zou niet bereid kunnen zijn verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar gedrag of wil ons niet vergeven. Maar bedenk dat vergeving je eigen voordeel is. Wrok van een ander doet de ander pijn, jouw wrok doet jou pijn.